elegxos gia osteoporosi

Έλεγχος για οστεοπόρωση

Γράφει ο Σπύρος Κώης, Παθολόγος

Τα οστεοπορωτικά κατάγματα αποτελούν βασική αιτία αναπηρίας και θανάτου. Περίπου 1,5 εκατομμύριο οστεοπορωτικά κατάγματα συμβαίνουν ετησίως στις Η.Π.Α. Όμως, μόνον ένας στους τρεις από τους ασθενείς αυτούς έχουν εκτιμηθεί και αντιμετωπισθεί κατάλληλα για την οστεοπόρωση τους, παρά τον υψηλό κίνδυνο για μελλοντικά κατάγματα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η κλινική εντύπωση ότι γίνονται πάρα πολλές μετρήσεις οστικής πυκνότητας σε γυναίκες λίγο μετά την εμμηνόπαυση ή προεμμηνοπαυσιακές, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό κίνδυνο για οστεοπορωτικό κάταγμα.

Μέθοδοι διάγνωσης

Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται με τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας που γίνεται με ειδική ακτινολογική εξέταση (DEXA - Dual Energy X-ray Absorptiometry). Η σύγκριση της οστικής πυκνότητας του εξετασθέντος με τη μέση οστική πυκνότητα ενός νεαρού ενήλικα, εκφράζεται ως T-score. Η διάγνωση της οστεοπόρωσης τίθεται όταν το T-score είναι - 2,5 σταθερές αποκλίσεις ή χαμηλότερα. Ο όρος "οστεοπενία" ή "χαμηλή οστική πυκνότητα" χρησιμοποιείται σε T-scores από - 1.0 μέχρι - 2,5.

Αν και έχει προταθεί ο ορισμός της Π.Ο.Υ για την οστεοπόρωση να περιορίζεται σε χαμηλά T-scores του ισχίου, χαμηλά T-scores και από άλλα σημεία μπορούν να θεωρηθούν επίσης διαγνωστικά για οστεοπόρωση. Οι σπονδυλικές μετρήσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τις νεότερες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, γιατί μπορεί να αναδείξουν τις οστεοπορωτικές τιμές νωρίτερα από τις μετρήσεις του ισχίου. Σε μεγαλύτερες γυναίκες, οι οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις, που συμβαίνουν με την ηλικία, μπορεί να οδηγήσουν σε ψευδείς μετρήσεις οστικής πυκνότητας).

Το Z-score (η οστική πυκνότητα του εξεταζόμενου, συγκριτικά με άλλους ανθρώπους της ίδιας ηλικίας και μεγέθους εκφρασμένη σε αριθμό σταθερών αποκλίσεων πάνω ή κάτω από την μέση τιμή) είναι πιο χρήσιμο σε νεαρά άτομα. Z-score ίσο με -2 ή χαμηλότερο θεωρείται ένδειξη για πιο ενδελεχή διερεύνηση πιθανών δευτεροπαθών αιτίων οστεοπόρωσης, αν και αυτές τις αιτίες πρέπει να τις σκεφτόμαστε σε όλες τις περιπτώσεις.

Περαιτέρω εργαστηριακός έλεγχος

Οι εργαστηριακές εξετάσεις δεν χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση της οστεοπόρωσης, αλλά ως ρουτίνα σε ασθενείς με χαμηλά Z-scores ( -2 σταθερές αποκλίσεις ή παρακάτω). Επίσης, είναι χρήσιμες όταν υπάρχει κλινική υποψία δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης (όπως το αυξημένο ασβέστιο ορού, που θα μπορούσε να αντιστοιχεί σε υπερπαραθυρεοειδισμό) ή παράγοντες που αυξάνουν την ευθραυστότητα των οστών (όπως τα χαμηλά επίπεδα 25 - υδροξυβιταμίνης D), καταστάσεις δυνητικά ιάσιμες. Κλινική ή εργαστηριακή ένδειξη διαταραχών όπως ο υπερθυρεοειδισμός, η περίσσεια γλυκοκορτικοειδών, η δυσλειτουργία των γεννητικών αδένων, οι γαστρεντερικές ή νεφρικές παθήσεις και ο καρκίνος, δικαιολογούν τον έλεγχο. Ασθενείς με χαμηλή οστική πυκνότητα και απώλεια βάρους, πρέπει να ελεγχθούν για κοιλιοκάκη, έστω και αν δεν έχουν γαστρεντερικά συμπτώματα.

Παράγοντες κινδύνου για οστεοπορωτικό κάταγμα

Ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για κάταγμα, ανεξάρτητα από την οστική πυκνότητα, είναι ένα προηγούμενο οστεοπορωτικό κάταγμα. Το ιστορικό αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για μελλοντικά κατάγματα μέχρι και 8 φορές (ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στα πρώτα 1-2 χρόνια μετά το αρχικό κάταγμα). Τα "σιωπηλά" σπονδυλικά κατάγματα (αυτά που ανευρίσκονται ακτινολογικά), επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο και πρέπει να αναζητούνται σε ασθενείς που έχουν χάσει πάνω από 2 εκ. ύψος. Υπάρχει επίσης συσχέτιση μεταξύ τραυματικών καταγμάτων και οστεοπόρωσης, συνεπώς οποιοδήποτε κάταγμα, σε μετεμμηνοπαυσιακή γυναίκα, θα πρέπει να φέρνει στη σκέψη μας τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας.

Ο κίνδυνος κατάγματος αυξάνεται 2-3 φορές για κάθε δεκαετία μετά την ηλικία των 50 ετών. Επίσης 1,2-2 φορές σε ασθενείς με: οικογενειακό ιστορικό κατάγματος σε συγγενείς πρώτου βαθμού, βάρος σώματος <> 5%, καθυστερημένη εμμηναρχή (σε ηλικία > 15 ετών), ή καπνιστές.

Οι πτώσεις είναι ένας άλλος σημαντικός προγνωστικός δείκτης, ιδιαίτερα για κατάγματα ισχίου στους ηλικιωμένους. Συνεπώς, παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο της πτώσης - όπως πλημμελής όραση, νευρομυικές διαταραχές, ή φάρμακα που επηρεάζουν την ισορροπία - θα πρέπει επίσης να αξιολογούνται. Η χαμηλή πρόσληψη αλκοόλ (π.χ 2 ποτήρια κρασί ημερησίως) συνδέεται με αυξημένη οστική πυκνότητα, αλλά υψηλότερες ποσότητες σχετίζονται με χαμηλή οστική μάζα και αυξημένο κίνδυνο κατάγματος, ίσως λόγω πτώσεων. Τα χαμηλά επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης D (<>

Ασθενείς με φλεγμονώδεις παθήσεις του μυοσκελετικού, γαστρεντερικού ή αναπνευστικού συστήματος και ασθενείς που έχουν χρόνια νεφρική νόσο ή έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση, έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο για χαμηλή οστική πυκνότητα και κάταγμα. Ορισμένα φάρμακα, ιδιαίτερα τα γλυκοκορτικοειδή, επιδεινώνουν την κατάσταση. Η διακοπή της μετεμμηνοπαυσιακής θεραπείας με οιστρογόνα, μπορεί να οδηγήσει σε επιτάχυνση της απώλειας οστικής μάζας.

Άλλοι πληθυσμοί σε κίνδυνο περιλαμβάνουν ασθενείς με υπογοναδισμό λόγω φαρμάκων όπως οι LHRH αγωνιστές και οι αναστολείς αρωματάσης, άτομα με νευρογενή ανορεξία, ή με την "αθλητική τριάδα": χαμηλό βάρος σώματος, αμμηνόρροια, χαμηλή οστική πυκνότητα. Οι νευρολογικές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν απώλεια οστικής μάζας λόγω της ακινητοποίησης και των παρενεργειών των αντιεπιληπτικών φαρμάκων στην ομοιόσταση της βιταμίνης D. Λιγότερο συχνές αιτίες περιλαμβάνουν τις συγγενείς διαταραχές, όπως η ατελής οστεογένεση και η ομοκυστινουρία, τα κακοήθη νοσήματα που προσβάλλουν το σκελετό (ιδιαίτερα το μυέλωμα) και οι υπερπλαστικές αναιμίες.

Επιλογή ασθενών για μέτρηση οστικής πυκνότητας

Η Υπηρεσία Προληπτικής Ιατρικής των ΗΠΑ , το Εθνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης της ίδιας χώρας και η Αμερικανική Ένωση Κλινικών Ενδοκρινολόγων, έχουν συστήσει τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας σε όλες τις γυναίκες στην ηλικία των 65 ετών. Σε νεότερες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, συνιστάται η μέτρηση της οστικής πυκνότητας όταν υπάρχουν πολλαπλοί παράγοντες κινδύνου για οστεοπορωτικό κάταγμα, αλλά οι κατευθυντήριες οδηγίες δεν προσδιορίζουν πώς θα αξιολογηθούν ή θα αξιοποιηθούν οι παράγοντες αυτοί.

Υπάρχουν βέβαια ορισμένοι ισχυροί δείκτες κινδύνου για μελλοντικό κάταγμα, που θα μπορούσαν να γίνουν η βάση για τη σύσταση μέτρησης οστικής πυκνότητας πριν την ηλικία των 65 ετών. Αυτοί είναι: Προηγούμενο οστεοπορωτικό κάταγμα, όχι μόνο σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, αλλά και σε άνδρες ή προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, το οικογενειακό ιστορικό κατάγματος, το χαμηλό βάρος σώματος (<> 2 cm), είναι επιπρόσθετες ενδείξεις, όπως και καταστάσεις ή φάρμακα γνωστά για τη σχέση τους με απώλεια οστικής μάζας, όπως ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός, ο υπερθυρεοειδισμός, ο υπογοναδισμός (λόγω φαρμάκων ή ασθενειών), το σύνδρομο Cushing και η μακράς διαρκείας αγωγή με γλυκοκορτικοειδή.

Αν και λιγότερα στοιχεία μπορεί να βασίζουν την απόφαση για μέτρηση της οστικής πυκνότητας, στους άνδρες, στις μη λευκές μετεμμηνοπαυσιακές και στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η χαμηλή οστική πυκνότητα αυξάνει τον κίνδυνο για κάταγμα και στις ομάδες αυτές. Συνεπώς, είναι λογικό το ιστορικό οστεοπορωτικού κατάγματος, η απώλεια ύψους και η παρουσία δευτεροπαθών αιτιών οστεοπόρωσης, να αποτελούν ενδείξεις για μέτρηση οστικής πυκνότητας.

Συμπεράσματα και συστάσεις

Οι μετρήσεις οστικής πυκνότητας θα πρέπει να γίνονται ως ρουτίνα σε όλες τις γυναίκες από 65 ετών και άνω, καθώς και σε άνδρες και νεότερες γυναίκες που έχουν υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα. Όλοι οι εξεταζόμενοι θα πρέπει να ερωτώνται για παράγοντες κινδύνου οστεοπορωτικού κατάγματος και δευτεροπαθείς αιτίες οστεοπόρωσης. Επίσης θα πρέπει να δίνονται συμβουλές για τη συνιστώμενη πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D (1200 mg και 400 - 800 IU ημερησίως, αντίστοιχα, για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες), για φυσική δραστηριότητα με στήριξη βάρους και για τους κινδύνους του καπνίσματος. Η απόφαση για μέτρηση οστικής πυκνότητας σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες κάτω των 65 ετών, θα πρέπει να λαμβάνεται ανάλογα με την ύπαρξη παραγόντων κινδύνου για οστεοπορωτικό κάταγμα.

Αν και δεν υπάρχουν βιβλιογραφικές αναφορές για τη συχνότητα του επανελέγχου της οστικής πυκνότητας, θα ήταν συνετό να επαναλαμβάνεται η μέτρηση της οστικής πυκνότητας σε δύο χρόνια σε ασθενείς με οστεοπενία και σε τρία με πέντε χρόνια σε άτομα με φυσιολογικές τιμές. Πολλοί από τους εξετασθέντες, δεν θα έχουν απώλεια οστικής μάζας αν διατηρούν επαρκή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D και αν γυμνάζονται τακτικά. Οι παράγοντες κινδύνου θα πρέπει να επανεξετάζονται και οι συμβουλές για τον κατάλληλο τρόπο ζωής να τονίζονται ξανά σε κάθε επίσκεψη του ασθενούς.

Βιβλιογραφία

N Engl J Med July 14, 2005: Screening for Osteoporosis (Lawrence G. Raisz, M.D)

osteoporosi

Οστεοπόρωση

Οστεοπόρωση

του Ελευθεριάδη Δημήτριου, Οστεοπαθητικού, Bsc(hons).

Καταναλωτικά Βήματα - Τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου 2003

1.Οστά: Ένας ζωντανός οργανισμός.
Ο σκελετός αποτελεί το 25% του σωματικού βάρους ενός φυσιολογικού ενήλικα. Τα μέλη του, δηλαδή τα οστά, είναι στην ουσία ένα κράμα από ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο και κολλαγόνο. Η χρησιμότητα του σκελετού, ως σύστημα, είναι προφανής, αφού δίχως το σχήμα και τη μορφή που μας προσφέρει, θα ήμασταν σαν γυμνοσάλιαγκες, αδύναμοι να επιτύχουμε τους διαφόρους καθημερινούς μας στόχους.

Εκτός, όμως, από το σχήμα και τη μορφή, τα οστά μας έχουν μέγιστη σημασία για ένα μεγάλο μέρος της λειτουργίας του οργανισμού μας. Μερικά μόνο παραδείγματα του ρόλου, τον οποίο επιτελεί ο σκελετός είναι:

• Η υποστήριξη του σώματος, η οποία μας δίνει τη δυνατότητα να διατηρούμε την όρθια ή καθιστή στάση.

• Η προστασία των εσωτερικών συστημάτων (κρανίο-εγκέφαλος, θώρακας-καρδιά & πνεύμονες, λεκάνη-ουρογεννητικό σύστημα)

• Η κινητικότητα. Οι μύες χρησιμοποιούν τα οστά σα μοχλούς, έτσι ώστε να παράγουν κίνηση, ενώ ο τύπος των αρθρώσεων καθορίζει τον τύπο της κίνησης.

• Η παραγωγή αιμοσφαιρίων, τα οποία, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους, παρασκευάζονται στο μυελό ορισμένων οστών.

• Η αποθήκευση μεταλλικών αλάτων. Τα οστά λειτουργούν σαν "τράπεζες" αυτών των ουσιών, με πιο σημαντικά το ασβέστιο και το φώσφορο. Τα αποθηκευμένα αυτά άλατα απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος, σαν ιόντα και διατείθενται εκεί που χρειάζονται. Οι "καταθέσεις" και οι "αναλήψεις" μεταλλικών αλάτων στα οστά είναι αδιάλειπτο φαινόμενο.

Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τα οστά μας με εργοτάξια, στα οποία επιτελείται μια συνεχής ανοικοδόμηση. Στο σκελετό ενός υγιούς οργανισμού, ειδικές ομάδες κυττάρων, κατόπιν οδηγιών του νευρικού συστήματος, "γκρεμίζουν" και "χτίζουν" συνεχώς, με αποτέλεσμα σε 5-7 χρόνια ένα οστό να είναι εξ' ολοκλήρου ανανεωμένο. Οι "χτίστες" ονομάζονται οστεοβλάστες και οι "γκρεμιστές" λέγονται οστεοκλάστες. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι έστω και μικρή ανισορροπία σε αυτόν τον μηχανισμό ανοικοδόμησης, οδηγεί μακροπρόθεσμα σε μεγάλες αλλαγές στην οστεϊκή πυκνότητα και περιεκτικότητα σε ασβέστιο.

Ο μεταβολισμός των οστών σε γενικές γραμμές εξαρτάται από:

• Τη σύνθεση του κολλαγόνου.

• Την πεπτική απορρόφηση και διαθεσιμότητα του ασβεστίου, που επιτυγχάνεται μέσω της βιταμίνης D.

• Την οστεοβλαστικη και οστεοκλαστικη δραστηριότητα, κατά μεγάλο μέρος κάτω από τον έλεγχο του ενδοκρινικού (ορμονικού) συστήματος και τοπικούς παράγοντες που αποφασίζουν την τελική έκβαση.

2. Οστεοπόρωση.
Γενικά
Οστεοπόρωση σημαίνει μείωση της οστικής πυκνότητας σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο σκελετός να θεωρείται ευάλωτος σε κατάγματα. Ο μηχανισμός που συντελεί στην εμφάνισή της είναι η υπεροχή της οστεοκλαστικής διαδικασίας, έναντι της οστεοβλαστικής. Σημειωτέον ότι στην οστεοπόρωση δε μεταβάλλεται η δομική σύσταση, δηλαδή η οστική μεταβολή είναι ποσοτική και όχι ποιοτική. Προσβάλλει όλο το σκελετό και, ανάλογα με τον τύπο της, περισσότερο τα σπογγώδη ή τα φλοιώδη οστά. Αναγνωρίζονται δυο τύποι:

• Τύπος Ι, ο οποίος εμφανίζεται σε σχετικά νέες γυναίκες σαν αποτέλεσμα πρόωρης εμμηνόπαυσης η υστερεκτομής. Καθιστά εύθραυστα τα σπογγώδη οστά (π.χ. σπονδυλική στήλη). Προκαλείται από έλλειψη οιστρογόνων.

• Τύπος ΙΙ ή γεροντική οστεοπόρωση, που προσβάλλει άντρες & γυναίκες, συνήθως μετά τα εβδομήντα έτη ζωής και αφορά κυρίως τα φλοιώδη οστά(π.χ. μηριαίο οστό και γενικά τα περιφερικά οστά). Προκαλείται κυρίως από δευτερογενή υπερ-παραθυρεοειδισμό (είναι η αυξημένη λειτουργία των παραθυρεοειδών).

Αιτίες / Παράγοντες κινδύνου
θα μπορούσαμε να πούμε ότι η οστεοπόρωση δεν είναι ασθένεια, αλλά μια κατάσταση η οποία υφίσταται σαν αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων κίνδυνου, όπως οι παρακάτω:

• Κληρονομική προδιάθεση.

• Ορμονικές διαταραχές (υπερθυρεοειδισμός, υπεραδρεναλινισμός, σακχαρώδης διαβήτης, θυρεοτοξίκωση, ακρομεγαλία, υπογοναδισμός).

• Δίαιτα φτωχή σε ασβέστιο και βιταμίνη D, ιδιαίτερα στα χρόνια της ανάπτυξης.

• Έλλειψη έκθεσης στον ήλιο (με συνέπεια έλλειψη βιταμίνης D).

• Ανορεξία.

• Έλλειψη φυσικής άσκησης.

• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα.

• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

• Υπερβολική λήψη κορτικοστερεοειδών φαρμάκων.

• Πρόωρη εμμηνόπαυση.

• Υστερεκτομή.

• Υπερβολική κατανάλωση καφέ, τσάι.

Κλινική εικόνα
Η οστεοπόρωση δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζει συμπτώματα, ειδικά στα πρώτα στάδια, αφού δεν είναι από μόνη της επίπονη. Ενδείξεις μπορεί να είναι μείωση του ύψους, σπονδυλικό άλγος ή μηχανικές αλλαγές (κύφωση, σκολίωση). Όλα είναι αποτέλεσμα μικροφθοράς των "αραιών" πλέον οστών, από τη βαρύτητα. Το κύριο χαρακτηριστικό, όμως, της οστεοπόρωσης είναι το ιστορικό καταγμάτων, συχνά, χωρίς ιδιαίτερη αιτία. Τα οστά του βραχίονα και του καρπού, τα πλευρά και οι σπόνδυλοι και ο λαιμός του μηρού αποτελούν τις πιο ύποπτες περιοχές για κατάγματα, τα όποια όχι μόνον προκαλούνται εύκολα, αλλά καθυστερούν και στην επούλωσή τους.

Λόγω της ασυμπτωματικής φύσης της η οστεοπόρωση συχνά διαγιγνώσκεται καθυστερημένα. Συνίσταται, λοιπόν, σε άτομα που ανήκουν στις ομάδες κίνδυνου και πάντα σε γυναίκες άνω των 40 ετών, να συμβουλεύονται τους θεράποντες γιατρούς, για σχετική έρευνα. Αυτό γίνεται, κυρίως, με μέτρηση οστεϊκής μάζας, μια ανώδυνη διαδικασία, που, επίσης, χρησιμεύει και για την εκτίμηση των αποτελεσμάτων της θεραπευτικής αγωγής. Οι ακτινογραφίες είναι χρήσιμο εργαλείο, αλλά δεν αποτελούν αξιόπιστη πηγή από μόνες τους.

Πρόληψη / Θεραπεία
Στην περίπτωση της οστεοπόρωσης η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Και αυτό, διότι ακόμα θεωρείται μια ουσιαστικά ανίατη κατάσταση, αφού έπειτα από την απώλεια οστικής μάζας δεν παρατηρείται δραματική αύξησή της. Ανατρέχοντας τη λίστα των παραγόντων κίνδυνου, λοιπόν, μπορούμε εύκολα να εξάγουμε συμπεράσματα για μεθόδους αποτελεσματικής πρόληψης. Ένας υγιής οργανισμός, που ασκείται συστηματικά, λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, από μεγάλη ποικιλία διατροφικών ομάδων και εκτίθεται με μέτρο στο ηλιακό φως, έχει πολύ λίγες πιθανότητες να εμφανίσει οστεοπόρωση. Ειδικά, για προεμμηνορυσιακές γυναίκες, συνίσταται θεραπεία αντικατάστασης ορμονών, η οποία, παρά τις παρενέργειες, αποτελεί σύμμαχο στην πρόληψη. Υπάρχουν επίσης ουσίες, που καταστέλλουν την οστεοκλαστική διαδικασία, οι λεγόμενες διφωσφονάτες, χωρίς ιδιαίτερα ανεπιθύμητες ενέργειες.

Πρέπει να τονισθεί η σημασία της φυσικής δραστηριότητας και των διατροφικών συνηθειών. Ειδικά η άσκηση εναντίον της βαρύτητας (π.χ. τρέξιμο & περπάτημα) καθυστερεί την απώλεια οστικής μάζας και αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου. Οποιαδήποτε μυϊκή δραστηριότητα δημιουργεί ένα "στρες" στις εκφύσεις και τις καταφύσεις των μυών, με αποτέλεσμα το νευρικό σύστημα να "διατάσσει" την ενίσχυση του οστού.

Ολοένα και αυξανόμενες είναι οι ενδείξεις και οι αποδείξεις, ότι η διατροφή παίζει αποφασιστικό ρόλο, τόσο στην εμφάνιση, όσο και στη θεραπεία οποιασδήποτε ασθένειας. Οφείλουμε να αναλογιστούμε ότι η διαφορετικότητα του καθενός μας μεταφράζεται όχι μόνο στην προσωπικότητα και στον σωματότυπο αλλά και στην πεπτική "συμπεριφορά". Έτσι, για τον καθένα μας υπάρχουν κατάλληλες και ακατάλληλες τροφές και θα ξαφνιαζόμασταν, εάν ανακαλύπταμε ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντιδρά υπερβολικά σε τροφές που είναι φαινομενικά αβλαβείς (δημιουργώντας έτσι αρκετές από τις "ανεξήγητες" ασθένειες), ενώ επωφελείται από άλλες, που ποτέ δε συμπεριλαμβάναμε στο διαιτολόγιο μας.

Ειδικά για την οστεοπόρωση, σε πολλές περιπτώσεις η απορρόφηση των συστατικών, που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των οστών, μπορεί να μην είναι δυνατή, από τις πιο "δημοφιλείς" πηγές τους, λόγω δυσανεξίας. Παρομοίως, ορμονικές διαταραχές μπορεί να προκληθούν από "μικροδηλητηριάσεις" και να αποτελέσουν εφαλτήριο, για την οστεοπόρωση. Για το λόγο αυτό, έχουν επινοηθεί τα τεστ τροφικής δυσανεξίας, τα αποτελέσματα των οποίων βοηθούν αποφασιστικά στην πρόληψη και τη θεραπεία, όχι μόνο της οστεοπόρωσης αλλά και πλήθους άλλων ασθενειών.

Για τους ήδη πάσχοντες από οστεοπόρωση, υπάρχουν μέτρα τα οποία βοηθούν. Πρέπει καταρχήν να αποφεύγονται όλοι οι παράγοντες κινδύνου. Η φυσική άσκηση είναι απαραίτητο να γίνεται με πλήρη ασφάλεια, για την αποφυγή καταγμάτων. Το περπάτημα, δηλαδή, είναι προτιμότερο από το τρέξιμο ή άλλα σπορ. Το ανέβασμα σκάλας είναι προτιμότερο από το κατέβασμα. Το κολύμπι, επίσης, είναι ακίνδυνο και συνίσταται όχι μόνο για τη μυϊκή δραστηριότητα που προκαλεί αλλά και για τη βελτίωση της κινητικότητας. Οτιδήποτε, βελτιώνει την κινητικότητα (οστεοπαθητικη, γιόγκα κ.λπ.),συμβάλλει στην αποφυγή πτώσεων και πιθανού κατάγματος.

Μπορούμε να πούμε, σε γενικές γραμμές, ότι η οστεοπόρωση δεν απειλεί τη βιωσιμότητα του πάσχοντος, εάν ο ίδιος έχει γνώση και προφυλάσσεται. Είναι θέμα ποιότητας ζωής, και συχνά, η σωστή αντιμετώπισή της προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον πάσχοντα.

Βιβλιογραφία

• Βεζυρόγλου, Γ,Δ.: "ΑΤΛΑΣ ΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ", 2000

• Kumar, P. - Clark, M.: "Clinical Medicine", 1997

• Marieb, E.: "Human Anatomy & Physiology", 1998

kapnisma.ti simainei k ti de simainei

Τι σημαίνει και τι δεν σημαίνει

Δύο καπνιστές δεν καπνίζουν ποτέ με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.Τα ποσοστά περιεκτικότητας σε πίσσα και νικοτίνη που αναφέρονται για κάθε μάρκα τσιγάρων δεν έχουν στόχο (ούτε είχαν ποτέ) να ενημερώσουν για την ακριβή ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που εισπνέει με κάθε τσιγάρο που καπνίζει κάθε καπνιστής. Τα ποσοστά αυτά προέρχονται από τυποποιημένες μεθόδους ελέγχου, οι οποίες συγκρίνουν διάφορες μάρκες τσιγάρων όταν αυτές "καπνίζονται" από ένα μηχάνημα κάτω από πανομοιότυπες εργαστηριακές συνθήκες. Όπως έχουν δηλώσει οι ρυθμιστικές αρχές, οι έλεγχοι αυτοί - συμπεριλαμβανομένων αυτών που έγιναν και σε συνεργασία με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ (Federal Trade Commission - FTC) και τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (International Standards Organization - ISO) από την εισαγωγή τους ακόμη, δείχνουν τις σχετικές διαφορές σε περιεκτικότητα πίσσας και νικοτίνης που παρατηρούνται σε διάφορες μάρκες τσιγάρων, υπό την προϋπόθεση ότι ο κάθε καπνιστής κρατά και καπνίζει το τσιγάρο της κάθε μάρκας όπως ακριβώς το μηχάνημα. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις μεθόδους ελέγχου, ακολουθείστε τους συνδέσμους δεξιά.

Αναφέρεται ότι ορισμένοι καταναλωτές πιστεύουν ότι κάθε τσιγάρο που καπνίζουν απελευθερώνει την ίδια ακριβώς ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που αναφέρει η μέθοδος ελέγχου με μηχάνημα. Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου, σε ανακοίνωσή της, εξηγεί στους καπνιστές: "Όταν κοιτάει κανείς την περιεκτικότητα των τσιγάρων σε πίσσα και νικοτίνη, θα πρέπει να γνωρίζει ότι η ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που εισπνέει θα διαφέρει σημαντικά, ανάλογα με τον τρόπο που καπνίζει το τσιγάρο." Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι κάποιοι καπνιστές έχουν παρερμηνεύσει τα νούμερα αυτά, κάντε κλικ στους συνδέσμους δεξιά.

"Η ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που εισπνέετε θα διαφέρει ανάλογα με τον τρόπο που καπνίζετε".

Ruth Dempsey, Director, Scientific Product Assessment

Χρησιμοποιώντας την περιεκτικότητα πίσσας ως σημείο αναφοράς, περιγράφουμε κάποιες μάρκες μας με όρους όπως "light" και "ultra light". Ωστόσο, αυτοί οι όροι που περιγράφουν τη μάρκα, όπως και οι ίδιες οι περιεκτικότητες που αναφέρονται, δεν υπήρξαν ποτέ ένδειξη της ακριβούς ποσότητας πίσσας και νικοτίνης που εισπνέει ένας συγκεκριμένος καπνιστής σε κάποια δεδομένη στιγμή. Αν και πιστεύουμε ότι οι όροι που περιγράφουν τη μάρκα είναι χρήσιμα στοιχεία για τη σύγκριση διαφόρων μαρκών τσιγάρων σε ό,τι αφορά στην ένταση της γεύσης και την αναγραφόμενη περιεκτικότητα σε πίσσα, στις ενέργειες προώθησης των προϊόντων μας δεν υπαινισσόμαστε, και οι καπνιστές δεν πρέπει να υποθέτουν, ότι τα τσιγάρα "light" ή "ultra light" είναι "ακίνδυνα" ή "πιο ασφαλή" από τις μάρκες "full flavor". Μάλιστα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) αναφέρει ότι η μετάβαση των καπνιστών σε προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα πίσσας δεν προσφέρει σημαντικά οφέλη στην υγεία. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις θέσεις των αρχών δημόσιας υγείας για τα τσιγάρα με χαμηλή περιεκτικότητα πίσσας (ανάμεσά τους ένα δελτίο Τύπου που εξέδωσε το 1998 η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC), στο οποίο αναφέρεται ότι "δεν υπάρχει ακίνδυνο τσιγάρο"), ακολουθείστε τους συνδέσμους δεξιά. Παρακάτω αναφερόμαστε με περισσότερες λεπτομέρειες στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τους όρους που περιγράφουν τις μάρκες.

Και κάτι ακόμα για τους καπνιστές που ενδεχομένως ενδιαφέρονται να εισπνέουν λιγότερη πίσσα και νικοτίνη καπνίζοντας: Πολλοί διατείνονται ότι οι καπνιστές "αναπληρώνουν" τη μειωμένη περιεκτικότητα πίσσας και νικοτίνης ορισμένων μαρκών τσιγάρων, καπνίζοντάς τα με διαφορετικό τρόπο από τους καπνιστές τσιγάρων με υψηλή περιεκτικότητα. Για παράδειγμα, μπορεί να τραβάνε περισσότερες ή μεγαλύτερες ρουφηξιές, να καπνίζουν μεγαλύτερο μέρος του τσιγάρου ή να φράζουν τις οπές εξαερισμού που συμβάλλουν στη χαμηλότερη περιεκτικότητα ορισμένων μαρκών τσιγάρων. Σε γενικές γραμμές, όσο πιο έντονα καπνίζει το τσιγάρο του ένας καπνιστής, τόσο περισσότερη πίσσα και νικοτίνη θα εισπνεύσει. Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα σχετικά με το πώς "αναπληρώνουν" οι καπνιστές το μειωμένο ποσοστό πίσσας και νικοτίνης και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που εισπνέετε, ακολουθείστε τους σχετικούς συνδέσμους δεξιά.

Έλεγχοι με μηχάνημα για τη μέτρηση της περιεκτικότητας σε πίσσα και νικοτίνη.

Οι εταιρίες καπνού μετρούν το μέσο όρο περιεκτικότητας κάθε τσιγάρου σε πίσσα και νικοτίνη χρησιμοποιώντας τυποποιημένες μεθόδους ελέγχου με μηχανήματα. Π.χ., οι εταιρίες καπνού στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν τη μέθοδο που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission - FTC) το 1967 και ονομάζεται "μέθοδος FTC". Σε πολλές άλλες χώρες παγκοσμίως, χρησιμοποιείται μια παρεμφερής μέθοδος που αναπτύχθηκε από το Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (International Standards Organization - ISO). Οι μέθοδοι αυτές συγκρίνουν την περιεκτικότητα πίσσας και νικοτίνης διαφόρων μαρκών τσιγάρων, όταν τα τσιγάρα καπνίζονται από μηχάνημα κάτω από πανομοιότυπες εργαστηριακές συνθήκες και προσδιορίζουν τις σχετικές διαφορές τους όσον αφορά στην περιεκτικότητά τους σε πίσσα και νικοτίνη.

Ωστόσο, οι μέθοδοι ελέγχου με μηχανήματα "καπνίζουν" κάθε μάρκα με τον ίδιο τρόπο. Π.χ., στη μέθοδο FTC, το μηχάνημα παίρνει μια εισπνοή διάρκειας δύο δευτερολέπτων συγκεκριμένου όγκου καπνού (35 milliliters) ανά λεπτό, και για τη διεξαγωγή του ελέγχου απαιτείται η εισαγωγή του τσιγάρου στο στόμιο του μηχανήματος έως ένα συγκεκριμένο σημείο του φίλτρου. Άλλες μέθοδοι χρησιμοποιούν παρόμοιες παραμέτρους.

Αυτές οι μέθοδοι ελέγχου με μηχάνημα ποτέ δεν στόχευαν να καθορίσουν τι πραγματικά εισπνέει και πώς το εισπνέει ο καπνιστής. Μάλιστα, το 1967, όταν η FTC ανακοίνωσε την ολοκλήρωση των δοκιμαστικών ελέγχων της μεθόδου που χρησιμοποιείται σήμερα, δήλωσε ότι "καμία μέθοδος ελέγχου δεν μπορεί να αναπαραγάγει επακριβώς τις πραγματικές συνθήκες του καπνίσματος από καπνιστές και, σε γενικές γραμμές, καμία μέθοδος δεν μπορεί να θεωρηθεί 'σωστή' ή 'λάθος' - στόχος του ελέγχου δεν είναι να καθορίσει την ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που εισπνέει ένας καπνιστής, αλλά μάλλον να καθορίσει την ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που απελευθερώνεται κατά το κάπνισμα του τσιγάρου από το μηχάνημα, σύμφωνα με τη μέθοδο που εφαρμόστηκε" O σύνδεσμος δεξιά παραπέμπει σε δελτίο Τύπου που εξέδωσε η FTC το 1967, όπου περιγράφονται οι περιορισμένες δυνατότητες των τυποποιημένων μεθόδων ελέγχου με μηχανήματα.

Το 1997, η FTC πρότεινε αναθεώρηση της μεθόδου ελέγχου που εφαρμόζεται και, επί του παρόντος, επαναξιολογεί και αναπτύσσει συγκεκριμένες προτάσεις για την εξέλιξη της μεθόδου στο μέλλον. Για να διαβάσετε το εισαγωγικό κείμενο στα σχόλια που υπέβαλαν εκπρόσωποι του κλάδου της καπνοβιομηχανίας το 1998 σχετικά με τη μέθοδο ελέγχου με μηχάνημα που εφαρμόζεται στις ΗΠΑ, ακολουθείστε το σύνδεσμο δεξιά

Ως αποτέλεσμα των περιορισμένων δυνατοτήτων που έχουν αυτές οι μέθοδοι μετρήσεων, οι καπνιστές δεν θα πρέπει να συμπεραίνουν ότι τα ποσοστά περιεκτικότητας του ελέγχου με μηχανήματα που αναγράφονται στις συσκευασίες ή τις διαφημίσεις της μάρκας που προτιμούν, αναφέρουν την πραγματική ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που θα εισπνεύσουν με κάθε τσιγάρο που καπνίζουν. Επιπλέον, δε θα πρέπει να υποθέτουν ότι οι περιεκτικότητες αυτές υποδεικνύουν με ακρίβεια τη σχετική ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που μπορεί να εισπνεύσουν από την μάρκα των τσιγάρων που προτιμούν, σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη μάρκα.

Η χρήση των όρων που περιγράφουν τις μάρκες από τη Philip Morris

H Philip Morris συχνά περιγράφει τις μάρκες των τσιγάρων χρησιμοποιώντας όρους όπως "full flavor", "light" και "ultra light". Οι όροι αυτοί συνήθως αποκαλούνται "όροι που περιγράφουν τη μάρκα" και διευκολύνουν τους καταναλωτές να ξεχωρίζουν τις διάφορες μάρκες και τους τύπους τσιγάρων που διατίθενται στην αγορά.

Οι όροι που περιγράφουν τις μάρκες γενικά χρησιμοποιούνται ως μέτρο σύγκρισης (για χαρακτηριστικά όπως η ένταση της γεύσης και του αρώματος και η περιεκτικότητα πίσσας και νικοτίνης όπως προκύπτει από τη μέθοδο ελέγχου με μηχάνημα) μιας μάρκας τσιγάρων σε μια συγκεκριμένη χώρα, προκειμένου να την ξεχωρίζουν από άλλες μάρκες που διατίθενται στην αγορά της χώρας αυτής. Οι καπνιστές δεν θα πρέπει να υποθέτουν ότι οι χαρακτηρισμοί μάρκας όπως "light" ή "ultra light" υποδεικνύουν με ακρίβεια την πραγματική ποσότητα πίσσας και νικοτίνης που θα εισπνεύσουν από οποιοδήποτε τσιγάρο, αλλά ούτε και τη σχετική ποσότητα σε σύγκριση με κάποια ανταγωνιστική μάρκα τσιγάρων. Κάποιοι ερευνητές αναφέρουν ότι οι καταναλωτές που καπνίζουν τσιγάρα "light" εισπνέουν την ίδια ποσότητα νικοτίνης και πίσσας με αυτούς που καπνίζουν μάρκες "full flavor". Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το θέμα, ακολουθείστε τους συνδέσμους δεξιά.

Η Philip Morris με τις ενέργειες προώθησης των προϊόντων της δεν υπαινίσσεται, και οι καπνιστές δεν πρέπει να υποθέτουν, ότι τα τσιγάρα χαμηλής περιεκτικότητας είναι "ακίνδυνα" ή "πιο ασφαλή" από τα full flavor. Οι προειδοποιήσεις που αφορούν στην υγεία είναι απαραίτητο να εμφανίζονται σε όλες τις μάρκες μας, ανεξάρτητα από την περιεκτικότητά τους σε πίσσα και νικοτίνη. Σε πρόσφατη ανακοίνωση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου αναφέρεται ότι "εάν οι καταναλωτές ανησυχούν για τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία, τότε θα πρέπει να κόψουν το κάπνισμα. Με απλά λόγια, δεν υπάρχει κανένα ακίνδυνο τσιγάρο". Η Επιτροπή επαναλαμβάνει ότι "το Εθνικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο και η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (U.S. Food and Drug Administration) έχουν δηλώσει ότι νέα στοιχεία συγκλίνουν στην άποψη ότι τα περιορισμένα οφέλη στην υγεία, που παλιά λεγόταν ότι σχετίζονταν με τα τσιγάρα με χαμηλή περιεκτικότητα σε πίσσα και νικοτίνη, μπορεί να μην υφίστανται".

Για περισσότερες πληροφορίες πάνω στο θέμα αυτό, ακολουθείστε τους συνδέσμους δεξιά.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχει σήμερα κανένα τσιγάρο στην αγορά το οποίο αποδέχονται οι φορείς δημόσιας υγείας ως "μειωμένου κινδύνου". Το θέμα εξακολουθεί να είναι ότι, εάν οι καπνιστές ανησυχούν για τους κινδύνους που εγκυμονεί το κάπνισμα, η διακοπή του καπνίσματος είναι μακράν η καλύτερη εναλλακτική λύση για τη μείωση των κινδύνων αυτών.

Ωστόσο, επειδή οι καπνιστές έχουν διαφορετικές προτιμήσεις, η Philip Morris προσφέρει προϊόντα με διαφορετική περιεκτικότητα πίσσας και νικοτίνης, σύμφωνα με τις μετρήσεις κάποιας από τις μεθόδους ελέγχου με μηχανήματα. Πιστεύουμε ότι είναι σωστό να συνεχίσουμε να διαφοροποιούμε τις μάρκες μας σε αυτή τη βάση, και ότι οι χαρακτηρισμοί μάρκας όπως "light" και "ultra light" μας διευκολύνουν να επικοινωνήσουμε τις διαφορές αυτές στους ενήλικους καπνιστές.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΟΥΧΙΑΣ

Χρειάζονται: ↑ pro

↑ vit. D, E, C & φυλλικό οξύ

↑ Fe, Ca

Μακροθρεπτικά:

• CHO  καμία αλλαγή από μεσογειακό πρότυπο διατροφής

• Fat  φυτικά λίπη, ελαιόλαδο

• Pro  κρέας κανονικά

↑↑↑ γαλακτοκομικά & τυρί & αυγά

Μικροθρεπτικά:

• Vit. E  ελαιόλαδο

• Vit. C  φράουλες, πράσινα λαχανικά, φρούτα, εσπεριδοειδή, πιπεριές

• Vit. A  κόκκινα & κίτρινα λαχανικά, συκώτι, γαλακτοκομικά

• Vit. D  γαλακτοκομικά + έκθεση σε ήλιο

• Φυλλικό οξύ  πράσινα φυλλώδη λαχανικά

• Ca  γαλακτοκομικά, τυριά, λάχανο, μπρόκολο, κουνουπίδι

• Fe  μοσχάρι, συκώτι, αυγά, σπανάκι, φακές + vit.C

Π.χ. συκώτι + λεμόνι

Φακές + σαλάτα με πιπεριά

Σπανακόρυζο + λεμόνι κλπ

• Ca - Fe

ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ  Τις περισσότερες φορές να μην καταναλώνονται ταυτόχρονα αν είναι δυνατόν.

↑↑↑↑↑ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΦΡΟΥΤΩΝ, ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

↑↑↑↑↑ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ

Προτάσεις:

• Γάλα, γιαούρτι

• Λάχανο, μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών

• Μανιτάρια, φράουλες

• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά

• Ποικιλία πιπεριών

• Καρότα

• Ελαιόλαδο

• Φρούτα, εσπεριδοειδή

• Μοσχάρι, συκώτι, κόκκινο κρέας, αυγά

• Λιπαρά ψάρια

Υγρά:  όσο γίνεται πιο πολλά, αλλά όχι υπερβολικές ποσότητες ~1 -1,5 lt / ημέρα

Ενέργεια:  1800 - 2500 kcal

Ημερίδα για την συζήτηση της ασφάλειας των τροφίμων διοργάνωσε το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

10/1/2005, ανανέωση: 11 Ιαν. 05

Το ζήτημα της ασφάλειας των συμβατικών, των γενετικά τροποποιημένων και των νεοφανών ή «λειτουργικών», των εμπλουτισμένων δηλαδή με πρόσθετες ουσίες, τροφίμων, θα συζητηθεί σήμερα κατά τη διάρκεια επιστημονικής ημερίδας, την οποία διοργανώνει το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, με τη συμμετοχή επιστημόνων από το χώρο της έρευνας, της βιομηχανίας και των θεσμικών οργανισμών, στο πλαίσιο του δεύτερου κύκλου των ειδικών μορφωτικών εκδηλώσεων του Ιδρύματος.

Χθές, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στην οποία παρέστη και ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης Θωμάς Αληφακιώτης, οι διευθυντές ερευνών του ΕΙΕ κ.κ. Κ. Σέκερης, Θ. Σωτηρούδης και 'Αρης Ξενάκης, ο Καθηγητής Τεχνολογίας Τροφίμων του ΤΕΙ Αθηνών Σπ. Ραμαντάνης, ο ερευνητής του ΕΙΕ Γ. Σακελάρης και ο γεωπόνος Σπ. Αδαμόπουλος, εκπρόσωπος του Ελληνικού Συνδέσμου Αγροτικής Βιοτεχνολογίας και ο γενικός διευθυντής του ΕΦΕΤ Χρήστος Αποστολόπουλος, αναφέρθηκαν στα θέματα τα οποία θα αναπτυχθούν σήμερα από τους εισηγητές της ημερίδας.

Οι τροφικές αλλεργίες προσβάλλουν σήμερα το 2% του πληθυσμού των ενηλίκων και το 8% του πληθυσμού των παιδιών

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν χθές στο μείζον θέμα της ασφάλειας των τροφίμων, επισημαίνοντας ότι οι τροφικές αλλεργίες προσβάλλουν σήμερα το 2% του πληθυσμού των ενηλίκων και το 8% του πληθυσμού των παιδιών . Τα κύρια διατροφικά συστατικά που προκαλούν αλλεργίες και περιέχονται σε Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη σήμανση των τροφίμων περιλαμβάνουν τα εξής προϊόντα: δημητριακά που περιέχουν γλουτένη, το σέλινο, τα αυγά, τα ψάρια, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα (συμπεριλαμβανομένης και της λακτόζης), τα καρκινοειδή (γαρίδες, καβούρια, κ.λ.π.), η μουστάρδα, οι ξηροί καρποί (φυστίκια, φουντούκια, κ.λ.π.) το σουσάμι και η σόγια, καθώς και όλα τα προϊόντα που προέρχονται από αυτά. Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν έλαια, ανέφερε ο κ. Σωτηρούδης, τα οποία περιέχουν πρωτεΐνες, οι οποίες είναι πολύ αλλεργιογόνες, επισημαίνοντας την ανάγκη λεπτομερούς σήμανσης των τροφίμων.

Ο κ. Αδαμόπουλος, ανέφερε ότι το θέμα της ασφάλειας των τροφίμων αποτελεί έναν εκ των πρωταρχικών στόχων της Ε.Ε. Δήλωσε επίσης ότι η Ε.Ε διαθέτει το πιο αυστηρό και αξιόπιστο σύστημα στον κόσμο για την αξιολόγηση, τον έλεγχο και την έγκριση των γενετικά τροποποιημένων φυτών και των προϊόντων τους.

Κατά το 2003, πρόσθεσε, σε παγκόσμια κλίμακα καλλιεργήθηκαν περίπου 700 εκατ. στρέμματα με γενετικά τροποποιημένα φυτά, από 7 εκατομμύρια αγρότες, σε 18 χώρες του κόσμου, από τις οποίες 7 βιομηχανικές και 11 αναπτυσσόμενες, μεταξύ των οποίων η Κίνα, η Ινδία, η Ινδονησία και η Ν. Αφρική.

Ο καθηγητής Σπ. Ραμαντάνης αναφέρθηκε στους κινδύνους που ελλοχεύουν στην υγιεινή και την ασφάλεια των συμβατικών προϊόντων, όπως οι λοιμώδεις νόσοι οι οποίες εξαπλώνονται μέσω των μολυσμένων ζωοτροφών.

Στα νεοφανή - λειτουργικά τρόφιμα αναφέρθηκε ο κ. 'Αρης Ξενάκης, υποστηρίζοντας ότι πέραν του διαθρεπτικού περιεχομένου τους, τα τρόφιμα αυτά αποτελούν τον κύριο τομέα ανάπτυξης της βιομηχανίας των τροφίμων.

Η ημερίδα θα κλείσει με μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, ενώ θα ακολουθήσουν στις 18 και στις 25 Ιανουαρίου δύο εκδηλώσεις οι οποίες απευθύνονται στο ευρύ κοινό, κατά τη διάρκεια των οποίων θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα των εργασιών της ημερίδας, δίνοντας έμφαση στην ασφάλεια των τροφίμων στην Ελλάδα. Θα αναπτυχθούν επίσης ζητήματα σχετικά με το υπάρχον νομικό πλαίσιο και τους κανονισμούς, τις διαδικασίες ελέγχου σε όλα τα στάδια και τη θέση της Ελλάδας στη «διατροφικά» ενωμένη Ευρώπη.

Αντιλιπιδική Δίαιτα (Υπερλιπιδαιμία)

Αυξημένα λιπίδια αίματος

Γενικές οδηγίες

1. Περιορίστε την ποσότητα τροφών που καταναλώνετε.

2. Στη μαγειρική παρασκευή των ζωικών τροφίμων (κρέας, ψάρι, πουλερικά) μη χρησιμοποιείτε πολλά λιπαρά και ιδιαίτερα βούτυρα, σπορέλαια και μαργαρίνες.

3. Καταργήστε από τα γεύματα της ημέρας τα αλλαντικά, τα τυριά και ιδιαίτερα τα κίτρινα και κάθε είδους snack (πατατάκια, γαριδάκια, ξηροί καρποί κ.λπ.).

Μολονότι ο οργανισμός έχει ύψιστη βιολογική ανάγκη για 1 αυγό, 1 ποτήρι γάλα, 60γρ. τυρί, 1 γιαούρτι, 100γρ. κρέας, 60γρ. ψωμί, 100γρ. πατάτα, 3 φρούτα, 100γρ. κρασί, 30γρ. λάδι, τα οποία άνετα διεκπεραιώνει μηχανικά και αξιοποιεί μεταβολικά συντηρώντας τις δομές της οργανικής μας υγείας, εμείς χρησιμοποιούμε την καθημερινή μας δίαιτα, προκειμένου να ικανοποιήσουμε γευστικές ανάγκες, επιταγές πείνας και εκτόνωση του καθημερινού μας στρες. Συνεπώς, καταναλώνουμε πενταπλάσια ποσότητα φαγητού και δημιουργούμε όγκο περιττού χημικού-θρεπτικού υλικού που κυκλοφορεί στο αίμα, αφού κάθε φαγώσιμο που μπαίνει στο στομάχι δεν γυρίζει πίσω. Το κλινικό αποτέλεσμα, πλέον, είναι η υπερλιπιδαιμία, βασικό αίτιο της οποίας είναι η υπερκατανάλωση τροφίμων.

Θεραπευτική Αγωγή

1. Σε οξεία φάση

Επιβάλλεται πόση μόνο νερού και κανενός άλλου ποτού. Στη συνέχεια, πρέπει να καταναλώνουμε μαλακά βρασμένα λαχανικά για κάλυψη αναγκών χορτασμού, επειδή θέμα ισοζύγιου ενέργειας δεν τίθεται. Συνεχίζοντας την κατανάλωση νερού -που πρέπει να υπερβαίνει σε όγκο τα τρία λίτρα- και τα γεύματα με αλάδωτα βρασμένα λαχανικά, προσθέτουμε χυμό λεμονιού μέσα στο νερό και νωπά φρούτα, χαμηλά σε γλυκόζη (γκρέιπ φρουτ), στα γεύματα. Παράλληλα με το νερό προσθέτουμε στη διατροφή μας τσάι αραιό με λεμόνι και αφέψημα βοτάνων (αρωματικών κυρίως), ώστε να κερδίσουμε ιχνοστοιχεία (κοβάλτιο) που θα βοηθήσουν ισχυρά ενζυματικά το συκώτι στην απολιπωτική δράση κατά των περιττών λιπιδίων που κυκλοφορούν στο αίμα.

2. Σε ελεγχόμενη φάση

Εφόσον το εργαστήριο πιστοποιήσει τη μείωση των ολικών λιπιδίων, της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, προσθέτουμε στη διατροφή κομπόστες νωπών φρούτων δίχως ζάχαρη (ουδέποτε κονσερβοποιημένα), βραστή πατάτα ή ρύζι και φρυγανιές, και τον συντηρούμε διαιτητικά με τους ταχυφλεγείς αυτούς υδατάνθρακες επί δύο, το ελάχιστο, 24ωρα. Η απολίπωση του αίματος στο τέλος της εβδομάδας είναι σαφέστατη.

3. Σε περιπατητική φάση

Εάν είστε υπέρβαρος ή παχύσαρκος, επιστρέφοντας στις εργασίες της ημέρας, επιβάλλεται να μπείτε σε έναν τρόπο διαιτητικής ζωής, τέτοιον ώστε παράλληλα με την απολίπωση του αίματος να χάνετε σωματικό βάρος, ακολουθώντας για πέντε εβδομάδες στερητική δίαιτα ως προς τις ζωικές πρωτεΐνες στο σχήμα που ακολουθεί:

Πρωινό:1-2 φλιτζάνια αφέψημα (τσάι βοτάνων) με λεμόνι + 2 μικρές (κοινές) φρυγανιές + 150γρ. χυμό πορτοκάλι ή 2 ώριμα νωπά φρούτα εποχής. 10.30 π.μ.: 1 μικρή (κοινή) φρυγανιά + 1 νωπό μέτριο φρούτο ή 150γρ. νωπό χυμό γκρέιπ φρουτ.
Μεσημεριανό και δείπνο: βραστή σαλάτα (δίχως λάδι) ή παρασκεύασμα λαχανικών (φασολάκια, αρακάς, λάχανο, κουνουπίδι, αγκινάρα) με νωπή ντομάτα (δίχως λάδι) και κρεμμύδι + πολλά μυριστικά (μαϊντανός, άνηθο, δυόσμο, σέλινο, ρίγανη κ.λπ.) + 150-200γρ. καθαρισμένη πατάτα (στη σαλάτα ή στο παρασκεύασμα) ή ρύζι (1 φλιτζανάκι του καφέ ωμό) σκέτο πιλάφι ή σε λαχανικό παρασκεύασμα (πρασόρυζο, λαχανόρυζο, σπανακόρυζο) + 2 κοινά φρυγανάκια + κομπόστα νωπών φρούτων δίχως ζάχαρη.
4.30 - 5.30 μ.μ.: 1-2 φλιτζάνια αφέψημα (τσάι) βοτάνων δίχως ζάχαρη και 1 νωπό μέτριο φρούτο ή 150γρ. νωπό γκρέιπ-φρουτ + 1 κοινή φρυγανιά.
Πριν από τον ύπνο+ και εφόσον από το τελευταίο γεύμα μεσολαβεί χρόνος δύο τουλάχιστον ωρών, 150γρ. νωπό χυμό πορτοκαλιού ή ψυχρή κομπόστα (οι καρποί δεν βράζονται, μόνο μουσκεύουν στο νερό) από τρία ξερά δαμάσκηνα και ένα σύκο.

Διαβήτης, μια παγκόσμια μάστιγα που μπορεί να σταματήσει

Μια νόσος που μπορεί να ελεγχθεί

Δημοσίευση: 13 Νοε. 06

Το λογότυπο της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη από τη Διεθνή Ομοσπονδία κατά της ασθένειας

Αθήνα: Σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, η συχνότητα του διαβήτη τύπου ΙΙ ανεβαίνει δραματικά, με τον αριθμό των ασθενών να αυξάνεται κατά επτά εκατομμύρια κάθε χρόνο.

Ο διαβήτης, αν και μπορεί να προληφθεί με υγιεινή διατροφή, είναι σήμερα πρώτη αιτία τύφλωσης, νεφρικής ανεπάρκειας, ακρωτηριασμού, εμφράγματος και εγκεφαλικών επεισοδίων.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη στις 14 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη, καθηγητής Πιέρ Λεφέμπβρ προειδοποεί: «Σε διάστημα πενήντα ετών, ο διαβήτης έχει μετατραπεί σε παγκόσμιο πρόβλημα με καταστροφκές συνέπειες στον άνθρωπο, την κοινωνία και την οικονομία. Ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που ζουν με διαβήτη έχει ξεπεράσει τα 230 εκατ. Αν δεν ληφθούν μέτρα, η παγκόσμια επιδημία θα επηρεάσει πάνω από 350 εκατ. ανθρώπους σε διάστημα μιας γενιάς».

Την Τρίτη 14 Νοεμβρίου, το υπουργείο Υγείας, σε συνεργασία με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία και τα διαβητολογικά κέντρα των κρατικών Νοσοκομείων, θα έχει τοποθετήσει ειδικά περίπτερα σε διάφορα σημεία της Αθήνας και του Πειραιά, όπου οι πολίτες θα μπορούν να μετρήσουν το σάκχαρό τους, να λάβουν έντυπο ενημερωτικό υλικό και να συζητήσουν τυχόν απορίες τους με τους ειδικούς.

Τα περίπτερα θα λειτουργήσουν από τις 10.00 έως τις 13.00 στη Νίκαια (Γενικό Κρατικό Πειραιώς), στον Πειραιά (Τζάνειο), στη Γλυφάδα (Ασκληπιείο Βούλας), στην Πλατεία Μαβίλη (ΝΙΜΙΤΣ), στην Ομόνοια (Πολυκλινική), στην Κηφισιά (Φλέμινγκ), στο Πεντάγωνο (Γενικό Κρατικό Αθηνών), στο Σύνταγμα (Ευαγγελισμός) και στο Περιστέρι (Αττικόν).

Η παγκόσμια επιδημία διαβήτη τύπου ΙΙ (διαβήτη των ενηλίκων) αποδίδεται στην παχυσαρκία, στην καθιστική ζωή και στη διάδοση της «δυτικής» διατροφής, που περιλαμβάνει λίγα φρούτα και λαχανικά και πολλά κατεργασμένα τρόφιμα και απλούς υδατάνθρακες, όπως ζάχαρη, άσπρο ψωμί και ζυμαρικά.

Όπως προειδοποίησαν επιστήμονες σε συνέδριο για το διαβήτη τη Δευτέρα στην Αυστραλία, ο διαβήτης πλέον απειλεί με εξαφάνιση πολλούς εντόπιους πληθυσμούς στην Ασία, την Αυστραλία, τον Ειρηνικό και την Αμερική, καθώς η δυτικού τύπου δίαιτα διαδίδεται στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ιθαγενείς των περιοχών αυτών είναι από γενετική άποψη πιο ευάλωτοι στο αυξημένο σάκχαρο του αίματος.

Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη καθιερώθηκε το 1991 από τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Συμπίπτει με την ημερομηνία γέννησης του Φρεντερικ Μπάντινγκ, ο οποίος ανακάλυψε το 1921 την ινσουλίνη, μαζί με τον Τσαρλς Μπεστ.

ΨΑΡΙ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ

• Μην μένετε για πολλές ώρες νηστικός. Κάνετε μικρά και συχνά γευματα.

• Αποφύγετε τις κόκκινες σάλτσες, τα πικάντικα τρόφιμα και τα πολλά καρυκεύματαστα φαγητά σας.

• Αποφύγετε το αλάτι.

• Αποφύγετε το ξύδι και περιορίστε το λεμόνι.

• Αποφύγετε το αλκοόλ, τα ανθρακούχα ποτά και τον καφέ.

• Αποφύγετε τις μεγάλες ποσότητες σοκολάτας.

• Αποφύγετε τα τσιγαριστά και τα τηγανητά φαγητά. Προτιμήστε τα ψητά και κυρίως τα βραστά.

• Αποφύγετε τα πολύ λιπαρά φαγητά και τις «βαριές» συνταγές. Μαγειρεύετε ελαφρά.

• Αποφύγετε το φαγητό απ’ έξω (πίτσες, σουβλάκια κ.ά.).

• Αποφύγετε πατατάκια, γαριδάκια ποπ κορν κ.ά.

• Περιορίστε τις φυτικές ίνες στο διαιτολόγιό σας. Προτιμήστε τα φρούτα χωρίς φλούδα, τις κομπόστες και τα βραστά λαχανικά.Συνήθεις επιλογές είναι τα βραστά κολοκυθάκια, τα βραστά καρότα και το μαρούλι.

• Αποφύγετε τα εσπεριδοειδή φρούτα και τους χυμούς τους.

• Προσέξτε ποια τρόφιμα σας ενοχλούν περισσότερο (γιατί τα γαστρεντερολογικά προβλήματα είναι υποκειμενικά) ώστε να τα αποφεύγετε.

• Αν συνυπάρχει γαστοοισοφαγική παλινδρόμηση θα πρέπει να δίνετε μεγαλύτερη προσοχή στα υγρά που πίνετε. Αποφεύγετε να συνοδεύετε το φαγητό σας με κάποιο υγρό. Πίνετε υγρά 30 λεπτά πριν ή μετά το γευμα σας.

• Τρώτε πάντα σε στάση ορθής γωνίας και παραμείνετε έτσι για κάποια ώρα. Μην έχετε έντονη φυσική δραστηριότητα μετά το φαγητό. Περιμένετε να περάσουν 120 λεπτά προτού ξαπλώσετε.

• Μην ξαπλώνετε σε οριζόντια θέση. Πάντα να έχετε 2-3 μεγάλα μαξιλάρια ώστε το σώμα σας να έχει κάποια κλίση.

• Μη φοράτε στενά ρούχα που σας πιέζουν την κοιλιά και το στομάχι.

• Αν είστε καπνιστής / -τρια, διακόψτε το κάπνισμα.

ΚΑΛΙΑΡΝΤΑ ΣΟΦΙΑ

ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ ΠΕ

Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΨΑΡΙΩΝ

ΨΑΡΙ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ

Η κύρια διαφοροποίηση ψαριών και κρέατος συνίσταται στην ποιότητα λίπους τους.

Συγκεκριμένα, το λίπος του κρέατος είναι κυρίως κορεσμένο και σχετίζεται με υπερλιπιδαιμίες, υπέρταση, διαβήτη και παχυσαρκία, ενώ το λίπος του ψαριού είναι πολυακόρεστο, προεξαρχόντων των ω-3 λιπαρών οξέων. Τεράστιο ενδιαφέρον έχει προξενηθεί τα τελευταία χρόνια από τα περίφημα πλέον ω-3 λιπαρά οξέα.

Πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια επιδημιολογικές έρευνες έδειξαν πως οι Εσκιμώοι που κατανάλωναν αυξημένες ποσότητες ψαριών εμφάνιζαν μειωμένο ποσοστό ισχαιμικών καρδιοπαθειών. Οι θετικές αυτές επιδράσεις του λίπους του ψαριού φάνηκαν ύστερα

από σειρά έντονων πειραματικών μελετών, όπου επίσης βρέθηκε πως πολυακόρεστα λίπη, κυρίως ω-3 λιπαρών οξέων, συμβάλλουν όχι μόνο κατά των θρομβώσεων, αλλά και στην ανάπτυξη, στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, στο δέρμα κ.α. Ειδικότερα, κατανάλωση των ω ­3 λιπαρών οξέων και, πιο ειδικά, του ΕΡΑ και DHA, των μεγαλομορίων δηλαδή της σειράς, βρέθηκε πως μειώνουν σημαντικά τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων στο αίμα, ενώ παράλληλα αυξάνουν τα επίπεδα της καλής χοληστερόλης HDL. Όταν αυτά τα λιπαρά οξέα μεταβολιστούν, δίνουν προϊόντα (θρομβοξάνες, προσταγλανδίνες και προστακυκλίνες) που έχουν ισχυρή αντιαθηρωματογόνο δράση.

Μάλιστα, σε μια μεγάλη έρευνα που έγινε σε ασθενείς με πρόσφατο ιστορικό εμφράγματος, η αυξημένη κατανάλωση ψαριού στο διαιτολόγιό τους μείωσε τους θανάτους κατά 20%. Γίνεται λοιπόν φανερό πως ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους μείωσης των καρδιοπαθειών είναι η αύξηση στο διαιτολόγιό μας των ω-3 λιπαρών οξέων.

Λαμβάνοντας υπόψη μας πως n κατανάλωση ψαριού, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, δεν ξεπερνά τη μία φορά την εβδομάδα, γίνεται σαφές πως πρέπει να αυξήσουμε τις πηγές πρόσληψης των απαραίτητων λιπαρών οξέων.

Πρέπει επίσης να τονίσουμε πως τα απαραίτητα λιπαρά οξέα κρίνονται αναγκαία για την ανάπτυξη και την καλή λειτουργία της όρασης του δέρματος καθώς και του εγκεφάλου.

Όλα τα ψάρια δεν έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε λίπος, πρωτεΐνες και νερό. Η σύστασή τους εξαρτάται από το είδος, από το χρόνο και τον τόπο αλίευσης (π.χ. ο σολομός των παγωμένων νερών του Ατλαντικού αναπτύσσει περισσότερο λίπος από σολομούς θερμότερων θαλασσών). Η σαρδέλα, για παράδειγμα, όταν αλιεύεται το Μάρτιο έχει 2% λίπος, ενώ το Σεπτέμβριο 23%!

ΨΑΡΙ	Πρωτείνη	Λίπος
Γαλέος	20	0,5
Ρέγγα	17	14
Σολωμός	21	12
Μπαρμπούνι	20	5
Κουτσομούρα	23	8
Συναγρίδα	21	4
Φαγκρί	21	5
Τσιπούρα	17	1

ΠOIA EINAI TA KAΛYTEPA;

KPEAΣ Ή ΨAPI; Mα φυσικά ψάρι! Tο ψάρι, λένε οι ειδικοί, είναι πλούσιο σε βιταμίνες (A, D, B3) και μέταλλα (νάτριο, ασβέστιο, φώσφορο). Eίναι η καλύτερη πηγή ζωικών πρωτεϊνών και απαραίτητων αμινοξέων. Δεν περιέχει κεκορεσμένα λιπίδια, ενώ είναι πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά οξέα της οικογένειας του λινολενικού οξέος (ω-3), που έχουν συνδεθεί με χαμηλή συχνότητα στεφανιαίας νόσου. Tο ψάρι είναι από τα τρόφιμα που συμπεριλαμβάνονται στο μοντέλο της μεσογειακής δίαιτας, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να καταναλώνεται τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Mαγειρεύεται πιο εύκολα και είναι πιο εύπεπτο από το κρέας.

Tα ψάρια χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες ποιότητας. Ως καλύτερα εννοούμε τα "A΄ ποιότητας", αυτά που πωλούνται και ακριβότερα. Τα κριτήρια για να οριστεί ένα ψάρι ως "πρώτο" δεν είναι αποσαφηνισμένα. Συνήθως θεωρούνται καλύτερα τα πλέον καλοσχηματισμένα, τα νοστιμότερα, τα πιο σπάνια, μερικές φορές τα πιο δύσκολα στη συντήρηση και αυτά που δεν μας δεσμεύουν στο μαγείρεμα.
A΄ ποιότητας: Λυθρίνια, Συναγρίδες, Φαγκριά, Tσιπούρες, Mουρμούρες, Γλώσσες, Σφυρίδες, Mαγιάτικα, Ξιφίας.
B΄ Ποιότητας: Kέφαλος, Λαβράκι, Σαργός, Mελανούρι, Pοφός, Λούτσος, Mπακαλιάρος, Mυλοκόπι, Σικιός, Xριστόψαρο.
Γ΄ Ποιότητας: Mπαρμπούνια, Παλαμίδα, Σκουμπρί, Kολιός, Σαφρίδι, Kοκάλι, Γόπα, Σάλπα, Tόνος, Γαλέος, Σαλάχι, Πεσκανδρίτσα, Mουγκρί, Σμέρνα, Xέλι, Πέρκα, Xάννος, Σκορπιός, Γύλος, Xειλού, Σπάρος, Xελιδονόψαρο, Kαπόνι, Mαρίδα, Aθερίνα, Σαρδέλα.

ΓIA NA ΞEPETE TI TPΩTE

Λιπαρά ψάρια: Xέλι, Kυπρίνος, Γατόψαρο, Pέγκα, Σολομός, Aσπρόψαρο, Σκουμπρί, Tσιπούρα, Σαλάχι, Zαργάνα, Παλαμίδα, Mπαρμπούνι, Ξιφίας, Πέστροφα.
Aπαχα ψάρια: Πέρκα, Γλώσσα, Mπακαλιάρος, Λούτσος, Xριστόψαρο, Tόνος.

ΠΩΣ ΘA TA MAΓEIPEΨETE

Oι παρακάτω προτάσεις δεν είναι δεσμευτικές. Aν το ψάρι είναι φρέσκο, μπορεί να μαγειρευτεί με όποιο τρόπο θέλουμε και να δώσει ένα θαυμάσιο γευστικό αποτέλεσμα. Έτσι, έχουμε φάει και πέρκα πλακί και τσιπούρα ψητή και δεν μας κακοφάνηκε. Όταν όμως το ψάρι έχει "ιδιαιτερότητες", είμαστε υποχρεωμένοι να σεβαστούμε τη φύση του και να περιορίσουμε το ευφάνταστον της μαγειρικής μας τέχνης. Για παράδειγμα, η σκορπίνα, με τόσα κόκαλα που έχει, δεν θα μπορούσε να γίνει τίποτε άλλο εκτός από σούπα, και η παλαμίδα, που είναι τόσο λιπαρή, αν δεν γινόταν ψητή, θα γινόταν πολύ δύσπεπτη. Όλα τα ψάρια πάντως μπορούν να αξιοποιηθούν για σάλτσες, ζωμούς, ορεκτικά, πρώτα πιάτα, ψαρόσουπες, γεύματα κατσαρόλας, μικρά και κύρια πιάτα.
Ψητά: Παλαμίδα, Tόνος, Kολιός, Σκουμπρί, Σαφρίδι, Kοκάλι, Φρίσσα, Σαρδέλα, Xέλι, Kέφαλος, Mπαρμπούνι, Σπάρος, Σκάρος, Mελανούρι, Σαργός, Oύγαινες, Tσιπούρα, Mουρμούρα, Σμέρνα.
Bραστά: Πέρκα, Xάννος, Σκορπιός, Γωβιός, Xειλού, Γύλος, Pοφός, Σφυρίδα, Στήρα, Λύχνος, Δράκαινα, Σκαρμός, Mουγκρί.
Tηγανητά: Σαργός, Oύγαινες, Tσιπούρα, Mουρμούρα, Σφυρίδα, Γαλέος, Σαλάχι, Pήνα, Σμέρνα, Mαρίδα, Γλώσσα, Xειλού.
Mε κάθε τρόπο: Σαργός, Oύγαινες, Tσιπούρα, Mουρμούρα, Γόπα.

KAΘE ΨAPI ΣTON KAIPO TOY

Όπως ο καιρός του κολιού είναι ο Aύγουστος, έτσι και κάθε άλλο ψάρι πρέπει να τρώγεται στην εποχή του. Ως εποχή τού κάθε ψαριού ορίζεται εκείνο το διάστημα που η ανάπτυξη του ψαριού έχει ολοκληρωθεί, η τροφή του στο βυθό αφθονεί, τα θαλάσσια ρεύματα είναι ευνοϊκά, υπάρχει επάρκεια οξυγόνου και δεν είναι περίοδος ωοτοκίας. Ψάρια όπως η συναγρίδα, η πέρκα, ο χάννος κ.ά. δεν επηρεάζονται από την εποχή. Yπάρχουν και τα ψάρια που περιορίζονται σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, η εποχή της τσιπούρας είναι το φθινόπωρο, και πιο συγκεκριμένα ο Oκτώβριος μέχρι τα μέσα Nοεμβρίου.
¶Ανοιξη: Παλαμίδα, Σπάρος, Mαίνουλα, Συναγρίδα, Πέρκα, Xάννος, Σκορπιός, Γωβιός, Στήρα, Σφυρίδα, Pοφός, Xέλι.
Kαλοκαίρι: Kουτσομούρα, Mελανούρι, Tσιπούρα, Παλαμίδα, Λυθρίνια, Σπάρος, Kολιός, Σαρδέλα, Σάλπα, Συναγρίδα, Πέρκα, Xάννος, Σκορπιός, Γωβιός, Στήρα, Σφυρίδα, Pοφός.
Φθινόπωρο: Tσιπούρα, Παλαμίδα, Σαφρίδια, Kοκάλια, Συναγρίδα, Πέρκα, Xάννος, Σκορπιός, Γωβιός, Στήρα, Σφυρίδα, Pοφός.
Xειμώνας: Mαρίδα, Mπαρμπούνι, Xειλού, Γόπα, Συναγρίδα, Πέρκα, Xάννος, Σκορπιός, Γωβιός, Στήρα, Σφυρίδα, Pοφός, Λαβράκι.

ΠOIA EINAI TA ΦPEΣKA;

Kάποτε ήμασταν σίγουροι ότι πιο φρέσκα ψάρια απ' αυτά που βγάζει ο ψαράς από την ψαρόβαρκα και τ' αφήνει στην παραλία δεν υπάρχουν. Σήμερα όμως κι αυτό μπορεί να είναι "στημένο", μπορεί να είναι ένα σικέ παιχνίδι για όσους κυνηγάνε μετά μανίας το φρέσκο ψάρι. Έτσι, ο ψαράς μπορεί να πηγαίνει στην αγορά, να προμηθεύεται από εκεί τα ψάρια του, να τα βάζει στη βάρκα του, να ρίχνει και κάνα - δυο δίχτυα μέσα στη βάρκα για σκηνικό και να τα πουλάει στους παραθεριστές για φρεσκότατα.

Tο φρέσκο ψάρι που μόλις έχει αλιευθεί είναι εντελώς άοσμο. Mετά από λίγο αρχίζει να μυρίζει θάλασσα και ακολουθεί το στάδιο που μυρίζει ψάρι, αποκτά δηλαδή τη χαρακτηριστική μυρωδιά της ψαρίλας. Στη συνέχεια η μυρωδιά του γίνεται βαριά και ανυπόφορη.

Όταν το ψάρι είναι φρέσκο, είναι σκληρό και άκαμπτο. Aν το ακουμπήσουμε στην παλάμη, σχηματίζει ένα τόξο προς τα πάνω. Aν το πιέσουμε με το δάχτυλο, δεν μένει σημάδι και το κρέας είναι τόσο ελαστικό, που επανέρχεται γρήγορα. Πάντως, ο πάγος βοηθάει σ' αυτό. O πάγος κάνει σκληρά τα ψάρια, ακόμη και αν δεν είναι φρέσκα. Συχνά στον πάγο μπαίνει και αλάτι, και γιατί όχι και αντιβιοτικά.

Tα μάτια του φρέσκου ψαριού είναι λαμπερά.

Tα βράγχια έχουν σκούρο κόκκινο χρώμα ή ροζ. Eίναι υγρά και όχι στεγνά, θαμπά ή καφετιά.

Tο φρέσκο ψάρι, αν και έχει λέπια με μεταλλική λάμψη που κολλάνε στο δέρμα, καθαρίζεται πιο εύκολα και τα εντόσθιά του βγαίνουν ολόκληρα χωρίς να σπάσουν. Tο φρέσκο ψάρι μπορεί να ψηθεί με τα λέπια του στη σχάρα. Oι ναυτικοί το ψήνουν έτσι στα κάρβουνα, γιατί λένε ότι "τα λέπια τα τρώει η φωτιά".

Tο μαγειρεμένο φρέσκο ψάρι φαίνεται και από το πόσο εύκολα αποσπάται η σάρκα από το κόκαλο.

Tου φρέσκου ψαριού το κόκαλο είναι λευκό και όχι σκούρο γκρι ή μαύρο. Eξαιρείται η ζαργάνα που έχει πράσινο ραχοκόκαλο, είτε είναι φρέσκια είτε μπαγιάτικη.

ΝΙΩΣΤΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΡΩΓΟΝΤΑΣ ΨΑΡΙΑ

Nιώθετε άσχημα; Ίσως το μυστικό που θα βελτιώσει τη διάθεσή σας να κρύβεται σε ένα πιάτο ψάρια! Σύμφωνα με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου του Kuopio στη Φινλανδία, μία διατροφή πλούσια σε ψάρια μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της κατάθλιψης, ιδιαίτερα στις γυναίκες. Oι ερευνητές μελέτησαν τις διατροφικές συνήθειες 3.204 ενηλίκων και διαπίστωσαν ότι όσοι έτρωγαν ψάρια λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα κινδύνευαν κατά 31% περισσότερο από ήπια ή πιο σοβαρή κατάθλιψη. Eμείς σίγουρα ανήκουμε στους... τυχερούς, μιας και το φρέσκο ψάρι υπάρχει σε αφθονία στη χώρα μας. Ένας ακόμη λόγος, λοιπόν, να προτιμήσετε τα ψάρια αυτό το καλοκαίρι.

H NOΣTIMAΔA TOY ΨAPIOY

H νοστιμάδα του ψαριού εξαρτάται από τον τόπο όπου ζει το ψάρι, από την τροφή του, από την εποχή που πιάνεται, από τον τρόπο που αλιεύεται, από την ηλικία, το φύλο, το χρώμα. Tα σκουρόχρωμα ψάρια του ίδιου είδους είναι τα νοστιμότερα. Aν, για παράδειγμα, έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα στον κόκκινο σκορπιό και το μαύρο, πιο νόστιμος είναι ο μαύρος. Tα αρσενικά είναι νοστιμότερα από τα θηλυκά. Tα νεαρά ψάρια είναι νοστιμότερα από τα ηλικιωμένα. Για παράδειγμα, το μαριδάκι είναι νοστιμότερο από τη μαρίδα.

ΦPEΣKA Ή KATEΨYΓMENA;

Tο κατεψυγμένο ψάρι είναι σαφώς προτιμότερο από ένα μπαγιάτικο, με την προϋπόθεση βέβαια να έχει καταψυχθεί σωστά και να μην έχει αποψυχθεί καθόλου στα ενδιάμεσα στάδια της διακίνησής του μέχρι να φτάσει στον καταναλωτή. Σήμερα τα μεγάλα αλιευτικά σκάφη διαθέτουν και ψυγεία. Aυτό βοηθάει έτσι ώστε τα ψάρια να καθαρίζονται και να καταψύχονται σε ελάχιστο χρονικό διάστημα από τη στιγμή που θα αλιευθούν. Πάντως, ισχύει ότι το φρέσκο ψάρι, αν καταψυχθεί φρέσκο, παραμένει και φρέσκο, ενώ το μπαγιάτικο με την κατάψυξη παραμένει μπαγιάτικο. Aν λοιπόν δεν είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τη φρεσκότητα ενός ψαριού, είναι καλύτερα να προτιμήσουμε το κατεψυγμένο. Σίγουρα τα ποσοστά λάθους μικραίνουν. Tα λιπαρά ψάρια (σκουμπρί, ρέγκα, σαρδέλες), επειδή οξειδώνονται και το λίπος τους ταγκίζει εύκολα, καλό είναι να τρώγονται ολόφρεσκα. Tα κατεψυγμένα ψάρια αντέχουν σε μία καλή σπιτική κατάψυξη και 3 μήνες. Όταν θέλουμε να διατηρήσουμε τα φρέσκα ψάρια στο ψυγείο, πρέπει να ξέρουμε ότι οι 0°C είναι η καταλληλότερη θερμοκρασία. Tα διατηρούμε το πολύ για 2 ημέρες, αφού τους βγάλουμε τα σπλάγχνα, που επιταχύνουν τη σήψη.

ΠΩΣ ΘA ΔIΩΞETE THN... ΨAPIΛA

Όσοι είμαστε ευαίσθητοι στη μυρωδιά του ψαριού θα λύσουμε το πρόβλημά μας αν:

Πριν μαγειρέψουμε ψάρι τρίψουμε τα σκεύη και τα χέρια μας με φλούδες λεμονιού.

Στύψουμε σ' ένα καυτό τηγάνι ένα λεμόνι και αφήσουμε το χυμό του να εξατμιστεί.

Πλύνουμε το ψάρι με κρύο νερό και, αφού το καθαρίσουμε, το αφήσουμε για 5-6 λεπτά στο ψυγείο, ραντισμένο με χυμό λεμονιού.
Έτσι, το κρέας του και σφιχτό θα γίνει και δεν θα μυρίζει.

IΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΙΕΣ

Mπορούμε να τις εμπιστευόμαστε; Σε ρηχές, κλειστές κατά προτίμηση θάλασσες δημιουργούνται οι ιχθυοκαλλιέργειες, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εκτροφή ψαριών μέσα σε κλουβιά από δίχτυα. Eκεί τα ψάρια περιορίζονται στις κινήσεις τους, λόγω του περιορισμένου χώρου και του συνωστισμού. Oι επικριτές όμως των ιχθυοκαλλιεργειών δεν σταματούν μόνο στο πρόβλημα του χώρου, αλλά επεκτείνονται και στο ζήτημα ασφυξίας των ψαριών από τα βιομηχανικά απόβλητα, τα ανθρώπινα λύματα και τα δικά τους, λόγω της τόσο μικρής αραίωσης όλων αυτών των ουσιών. Bέβαια, όλα αυτά τα προβλήματα, συν του προβλήματος της γενικότερης οικολογικής ανισορροπίας που δημιουργείται, καθιστούν τα ψάρια από την υγιεινότερη τροφή που είναι σε τρόφιμο μειωμένης αξίας. O σολομός, η πέστροφα και η τσιπούρα είναι τα πιο συνηθισμένα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας.

Η θρεπτική αξία του σουσαμιού

Το σουσάμι (ή σησάμι) και τα προϊόντα του αποτελούν τρόφιμα υψηλής θρεπτικής αξίας. Ο σησαμόσπορος, καρπός του φυτού σησάμι, αποτελεί την πρώτη ύλη για την παρασκευή του σουσαμιού, του ταχινιού (πολτοποιημένο σουσάμι) και του χαλβά.

Το σουσάμι αποτελεί μια πολύ θρεπτική τροφή για τον άνθρωπο, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει συσχετιστεί τόσο με την πρόληψη όσο και την αντιμετώπιση χρονίων νοσημάτων με υψηλή συχνότητα στους κατοίκους της Δύσης, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, διάφορες μορφές καρκίνου κ.ά.

Ανά 100 γρ. το σουσάμι περιλαμβάνει:

• 19,8 γρ. πρωτεΐνη

• 52,5 γρ. λίπος

• 15�20 γρ. υδατάνθρακες (εκτός φυτικών ινών)

• 3 γρ. φυτικών ινών

• 1.200 mg ασβεστίου

• 540 mg φωσφόρου

• 10 mg σιδήρου

• Βιταμίνες του συμπλέγματος Β

• Βιταμίνη Ε

Πρωτεΐνες

Το σουσάμι αποτελεί φυτικής προέλευσης τρόφιμο, που περιέχει υψηλής βιολογικής αξίας φυτικές πρωτεΐνες.

Όπως εξηγούν οι κλινικοί διαιτολόγοι-διατροφολόγοι κ.κ. Χαράλαμπος. Ι Γεωργακάκης, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων και Ιωάννης Χρύσου, ταμίας του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων, το σουσάμι είναι πλούσιο σε αμινοξέα όπως η μεθειονίνη, η τρυπτοφάνη, η λευκίνη και η αργινίνη, ενώ είναι σχετικά μικρή η περιεκτικότητά του σε λυσίνη.

Έτσι, όταν συνδυασθεί με τρόφιμα που περιέχουν λυσίνη, όπως τα όσπρια και οι ξηροί καρποί, οι πρωτεΐνες που προκύπτουν είναι υψηλής βιολογικής αξίας και διαθεσιμότητας, καθώς πλησιάζουν τη βιολογική αξία ζωικών πρωτεϊνών, όπως η καζεΐνη.

Γι� αυτούς τους λόγους το σουσάμι θα μπορούσε με τους κατάλληλους συνδυασμούς τροφίμων να αποτελέσει τρόφιμο εκλογής για ανθρώπους, οι οποίοι αποφεύγουν την κατανάλωση κρέατος και προϊόντων του, όπως είναι οι φυτοφάγοι και όσοι βρίσκονται σε περίοδο παρατεταμένης νηστείας.

Πάντως, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι θα μπορούσε να υποκαταστήσει δια παντός το κρέας και τα ζωικά προϊόντα στη διατροφή.

Λιπίδια

Τα λιπαρά οξέα αποτελούν τα θρεπτικά συστατικά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα στο σουσάμι.

Στην πλειονότητά τους είναι μονοακόρεστα (45%) και πολυακόρεστα (40%), ενώ τα κορεσμένα κατέχουν το μικρότερο ποσοστό στη σύσταση του τροφίμου (15%).

Η αυξημένη παρουσία πολυακόρεστων λιπαρών οξέων καθιστά το σουσάμι μια ιδιαιτέρως θρεπτική τροφή, καθώς τα συγκεκριμένα οξέα δεν μπορεί να τα συνθέσει ο ανθρώπινος οργανισμός, γι� αυτό και θεωρείται απαραίτητο να προσλαμβάνονται μέσω της διατροφής.

Υδατάνθρακες

Οι υδατάνθρακες αποτελούν το θρεπτικό συστατικό με τη μικρότερη αναλογία στο σουσάμι. Αποτελούν το 15%�20% της σύστασης του τροφίμου. Από αυτούς το μεγαλύτερο μέρος αποτελούν οι φυτικές ίνες (κυρίως κυτταρίνη και ημικυτταρίνη), ενώ περιλαμβάνονται σε ελάχιστες ποσότητες απλά σάκχαρα, όπως η γλυκόζη και η φρουκτόζη.

Βιταμίνες

Στο σουσάμι περιέχονται κυρίως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως Β1, Β2 και νιασίνη (βιταμίνη Β5). Οι βιταμίνες αυτές αποτελούν συνένζυμα πολλών μεταβολικών συστημάτων και διεργασιών, γεγονός που τις καθιστά απαραίτητες για την καλύτερη υγεία του οργανισμού.

Στο σουσάμι και ιδιαιτέρως στο έλαιό του περιέχονται επίσης επαρκείς ποσότητες βιταμίνης Ε, που έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Μέταλλα και ιχνοστοιχεία

Τα κυριότερα μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία που περιέχονται στο σουσάμι είναι το ασβέστιο, ο φώσφορος, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος και το σελήνιο.

Τα συστατικά αυτά αποτελούν πολύ σημαντικά στοιχεία του ανθρώπινου μεταβολισμού όντας απαραίτητα για ποικίλες λειτουργίες, όπως η σύνθεση των οστών και των μυών (ασβέστιο), οι αντιδράσεις μεταβολισμού (ψευδάργυρος) κ.λ.π.

Ιδιαιτέρως το σελήνιο, που περιέχεται σε σημαντικές ποσότητες στο σουσάμι, έχει διαπιστωθεί τα τελευταία χρόνια ότι επίσης διαθέτει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, προστατεύοντας έτσι από καρδιοπάθειες και καρκίνο (ιδίως τον καρκίνο του προστάτη).

₼λλες ουσίες

Το σουσάμι περιέχει επίσης φυτοχημικές ουσίες με ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, όπως στερόλες (καμπεστερόλη, στιγμαστερόλη, β � σιτοστερόλη κ.α.) και λιγνάνες (σεσαμίνη και σεσαμολίνη). Πολλές μελέτες που έχουν διεξαχθεί με αυτές έχουν δείξει ότι δρουν προστατευτικά στον οργανισμό.

Ενσωματωση Μεσογειακης Διατροφης στην Καθημερινη Ζωη

Βήμα	Επιλογή	Ανοχή	Αποφυγή
Κατανάλωση τροφής πλούσια σε ω-3, 1-2 φορές την εβδομάδα	Σολωμός, πέστροφα, ρέγκα, τόνος, σαρδέλες, σκουμπρί, λιναρόσπορος, σπανάκι, αντράκλα, συμπληρώματα ιχθυε­λαίου	Οστρακοειδή (εξαιτίας του κινδύνου λοιμώξεων, όπως ηπατίτιδας Α και Β)	Τηγανισμένα ψάρια, ψάρια, από μολυσμένες πηγές, ψάρια σε stick
Κατανάλωση φυτικών ελαίων	Λινέλαιο, λάδι ελιάς, μαγιονέζα από λάδι ελιάς	Λάδι από σπόρους καρδάμου με υψηλή περιεκτικότητα σε ολεϊκό οξύ, ηλιέλαιο, ή σογιέλαιο	Αραβοσιτέλαιο, λάδι από σπόρους καρδάμου, ηλιέλαιο, φοινικέλαιο, φυστικέλαιο, άλλα έλαια, μαγιονέζα που δεν γίνεται από λάδι ελιάς
Αυξημένη κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών	Φρέσκα φρούτα: 3-5 την ημέρα. Φρέσκα λαχανικά: 5-6/ημέρα. Ποικιλία φρούτων	Χυμός φρούτων (όχι περισσότερο από 1-2 ποτήρια την ημέρα) ξηρά φρούτα, φρούτα σε κονσέρβα	Λαχανικά και φρούτα που γαρνίρονται με κρέμα, βαριές σάλτσες ή βούτυρο
Κατανάλωση καρυδιών και οσπρίων 1-2 φορές την εβδομάδα	Σόγια, φασόλια, φακή, φάβα, άλλα όσπρια, ξηροί καρποί όλων των ειδών (αμύγδαλα, ελαιοκάρυδα, καρύδια, κ.ά )	>Πολύ αλατισμένοι ξηροί καρποί	Μπαγιάτικοι ή δύσοσμοι ξηροί καρποί
Περιορισμός των κορεσμένων λιπαρών οξέων σε 10-20 gr/ημέρα. Πρόσληψη μιας τουλάχιστον πηγής υψηλής ποιότητας πρωτεΐνης με κάθε γεύμα	Ψάρια, άπαχο κρέας, κο­τόπουλο και γαλοπούλα χωρίς πέτσα, γαλακτοκο­μικά με χαμηλά λιπαρά, μαύρη σοκολάτα, ασπράδια αυγών ή υποκατάστατο αυγού, αυγά εμπλουτισμένα με ω-3	Επεξεργα-σμένα κρέατα χαμηλά σε λιπαρά (λουκάνικο, σαλάμι, κ.ά.), γάλα 2% σε λιπαρά, τυρί μοτσαρέλλα με λίγα λιπαρά, σοκολάτα γάλακτος, κρόκος αυγού (3-4 την εβδομάδα)	Λιπαρά κρέατα, χήνα, πάπια, εντόσθια (συκώτι, νεφροί), λουκάνικα, μπέικον, πλήρες γάλα, κρέμα γάλακτος, τυριά με πλήρη περιεκτικότητα σε λίπος, κρεμώδη τυριά, ξινή κρέμα, παγωτό
Αποφυγή των trans λιπαρών οξέων	Μαργαρίνες εμπλουτισμένες με στανόλες	Φυστικο-βούτυρο εμπορίου, μπισκότα (κράκερ) που δεν περιέχουν λιπαρά, γλυκά	Πρόχειρο φαγητό, τηγανισμένες πατάτες, σνακ, γλυκά (μπισκότα, κέικ, πίτες κτλ), μαργαρίνες
Κατανάλωση περισσότερων φυτικών ινών: 20-30 gr/ημέρα	Πλήρες ψωμί και δημητριακά, βρώμη, ακατέργαστο ρύζι, ζυμαρικά κι γλυκά από ολικής άλεσης σιτηρά, πατάτες με το φλοιό (ψητές, βραστές στον ατμό)	Ζυμαρικά, λευκό ρύζι, πουρέ, λαζάνια με αυγά	Δημητριακά με γλυκαντικές ουσίες, άσπρο ψωμί, κράκερ, ζάχαρη, μέλι, σιρόπι, γλυκά, επεξεργασμένα τρόφιμα που παρασκευ-άζονται με λευκό αλεύρι και ζάχαρη
Πρόσληψη τουλάχιστον 8 ποτήρια νερού την ημέρα	8 ποτήρια μη χλωριωμένου νερού. Επιπρόσθετα: γάλα χωρίς λιπαρά (έως 4 ποτήρια), χυμός φρούτων (έως 2 ποτήρια), τσάι (ιδιαίτερα το πράσινο έως 4 φλυτζάνια), γιαούρτι χωρίς λιπαρά και φρέσκα φρούτα	Καφές (κανονικός ή χωρίς καφεΐνη), γάλα 1% ή 2%, χυμός φρούτων με ζάχαρη (νέκταρ), αφεψήματα για τους αθλητές, αναψυκτικά, αλκοόλ (έως 1 ποτήρι/ημέρα για τις γυναίκες, έως 2 ποτήρια/ ημέρα για τους άνδρες)	Αναψυκτικά με ζάχαρη, μιλκ σέικ, αυξημένη ποσότητα αλκοόλ

Ένα μήλο την ημέρα την Αλτσχάιμερ ίσως κάνει πέρα

Αντιοξειδωτικά για τη μνήμη

Δημοσίευση: 24 Ιαν. 06

Λόουελ, : Δύο με τέσσερα μήλα την ημέρα προφυλάσσουν από τις κυτταρικές βλάβες που εξασθενίζουν τη μνήμη με την πάροδο του χρόνου και σχετίζονται με την εκδήλωση της νόσου του Αλτσχάιμερ ή άλλου είδους άνοιας.

«Αυτή η νέα έρευνα υποδεικνύει ότι η κατανάλωση μήλων ή χυμού μήλου, σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή, μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο από τις συνέπειες του οξειδωτικού στρες. Υποδεικνύει επίσης ότι πρέπει να τρεφόμαστε με τέτοιες τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά» αναφέρει ο Δρ Τόμας Σία, επικεφαλής της τελευταίας μελέτης στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Λόουελ.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε πειραματόζωα, χρηματοδοτήθηκε από τον αμερικανικό σύνδεσμο παραγωγών μήλων και δημοσιεύεται στο Journal of Alzheimer's Disease.

Οι ερευνητές εξέτασαν ενήλικα και ηλικιωμένα ποντίκια που ακολουθούσαν είτε τη στάνταρτ δίαιτα, είτε δίαιτα φτωχή σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά, είτε φτωχή δίαιτα εμπλουτισμένη με συμπυκνωμένο χυμό μήλου στο πόσιμο νερό. Τα πειραματόζωα εξετάστηκαν όσον αφορά τις νοητικές επιδόσεις με καθιερωμένα τεστ σε λαβύριθνους, καθώς και με βιοψίες εγκεφαλικού ιστού.

Αν και τα ενήλικα ποντίκια δεν φάνηκε να επηρεάστηκαν από τη φτωχή δίαιτα, τα ηλικιωμένα ποντίκια παρουσίασαν βλάβες, εύρημα που βρίσκεται σε συμφωνία με τη φυσιολογική γήρανση λόγω οξειδωτικής βλάβης των νευρώνων.

Ωστόσο, τα ηλικιωμένα ποντίκια που κατανάλωναν χυμό μήλου όχι μόνο απέφυγαν τις βλάβες, αλλά παρουσίασαν επιδόσεις ανώτερες ακόμα και από τα πειραματόζωα που ακολουθούσαν τη στάνταρτ δίαιτα.

Η μέγιστη νοητική οξύτητα καταγράφηκε σε πειραματόζωα που κατανάλωναν το ανθρώπινο αντίστοιχο δύο με τεσσάρων μήλων την ημέρα, ή δύο με τριών ποτηριών χυμού μήλου ημερησίως.

Ελπίδα για τον καρκίνο του προστάτη

Ένα καινούργιο σύμμαχο στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη βρήκαν κατά πάσα πιθανότητα αμερικανοί ερευνητές. Ανακάλυψαν ότι το συστατικό που κάνει την καυτερή πιπεριά... καυτερή, οδηγεί σε αυτοκτονία τα καρκινικά κύτταρα.

Πειράματα σε ποντίκια έδειξαν ότι η καψικίνη «υποχρέωσε» το 80% των καρκινικών κυττάρων να αυτοκαταστραφούν. Τα καρκινικά κύτταρα αποφεύγουν την απόπτωση (φυσιολογική διαδικασία θανάτου των κυττάρων) μέσω μετάλλαξης ή απορρύθμισης των γονιδίων που συμμετέχουν σε αυτό το ενδογενές πρόγραμμα αυτοκτονίας. Η καψικίνη όμως αυξάνει τον αριθμό των πρωτεϊνών που παίζουν ρόλο στην απόπτωση και τα εμποδίζει να παρακάμψουν την κυτταρική αυτοκτονία. Επιπλέον, η έρευνα που δημοσιεύεται στην ιατρική εφημερίδα Cancer Research βρήκε ότι η θεραπεία καρκινικών όγκων με καψικίνη είχε ως αποτέλεσμα το μικρότερο μέγεθός τους.

Βρετανοί ειδικοί στον καρκίνο του προστάτη ισχυρίζονται ότι η καψικίνη μπορεί να αποτελέσει μελλοντικά το βασικό συστατικό ενός φαρμάκου, αλλά προειδοποιούν ότι η υπερβολική κατανάλωση καυτερής πιπεριάς έχει σχετιστεί με τον καρκίνο του στομάχου.

ελεγχος του σωματικου Βαρους

Περίπου 65% των ενηλίκων πολιτών των ΗΠΑ (127 εκατομμύρια) είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, ένας αριθμός που έχει τριπλασιαστεί τις τελευταίες 2 δεκαετίες, Η αύξηση του σωματικού βάρους και η παχυσαρκία αυξάνουν την συνολική θνησιμότητα και τη νοσηρότητα που οφείλεται στην υπέρταση, στη δυσλιπιδαιμία, στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, στη στεφανιαία νόσο, στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια; σε νοσήματα των χοληφόρων, στην οστεοαρθρίτιδα, στην άπνοια του ύπνου, σε αναπνευστικά προβλήματα και σε νεοπλασίες (ενδομητρίου, μαστού, προστάτη, παχέος εντέρου). Οι υπέρβαροι ενήλικες είναι περισσότερο πιθανό να έχουν υπέρβαρα τέκνα. Ο έλεγχος του σωματικού βάρους βελτιώνει την αρτηριακή πίεση, τα τριγλυκερίδια, την LDL χοληστερόλη και την HDL χοληστερόλη, τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Παρακάτω συνοψίζονται οι συστάσεις σύμφωνα με της Κλινικές Οδηγίες της ΝΗLΒΙ για την Ταυτοποίηση, την Εκτίμηση και τη Θεραπεία της Αύξησης του Σωματικού Βάρους και της Παχυσαρκίας στους Ενήλικες.

Ταξινόμηση της Παχυσαρκίας

Όλοι οι ασθενείς πρέπει να ταξινομούνται σύμφωνα με το δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) που εκτιμά την αύξηση του σωματικού βάρους/παχυσαρκία και με την περιφέρεια μέσης που εκτιμά την ποσότητα του κοιλιακού λίπους, αναγνωρίζει τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου ανεξάρτητα από το ΔΜΣ και αποτελεί κριτήριο για τη διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου

Εκτίμηση της Παχυσαρκίας

Πρέπει να εξετάζονται τα φάρμακα που παίρνουν οι ασθενείς και να τροποποιούνται ή να υποκαθίστανται όσα συσχετίζονται με την αύξηση του σωματικού βάρους, όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα γλυκοκορτικοειδή, οι φαινοθειαζίνες, το λίθιο, η κυπροεπταδίνη, οι σουλφονυλουρίες και η ινσουλίνη. Είναι, επίσης, σημαντικό να εξετάζονται οι ασθενείς για χαρακτηριστικά που είναι ενδεικτικά της νόσου του Cushing (κεντρική παχυσαρκία, πανσεληνοειδές προσωπείο, εκχυμώσεις, μυϊκή ατροφία, οίδημα, ραβδώσεις του δέρματος, ακμή, υπερτρίχωση, οστεοπόρωση, μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη, υποκαλιαιμία) ή του υποθυρεοειδισμού (μυϊκή αδυναμία, κόπωση, δυσανεξία στο κρύο, δυσκοιλιότητα, ξηροδερμία, βραδυκαρδία, μείωση των αντανακλαστικών). Οι ασθενείς με υποψία άπνοιας του ύπνου (διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, ροχαλητό, ανήσυχος ύπνος, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας ± κεφαλαλγία, διαταραχές της μνήμης) πρέπει να παραπέμπονται σε ειδικό.

Ταξινόμηση του Αυξημένου Σωματικού Βάρους και της Παχυσαρκίας
Κατηγορία	ΔΜΣ	Περιφέρεια Μέσης	Κίνδυνος για Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2, Υπέρταση ή Στεφανιαία Νόσο
Λιποβαρής	<>	Ν ή αυξημένη	Ν
Φυσιολογικός	18.5-24,9	Ν ή αυξημένη	Ν ή αυξημένος
Υπέρβαρος	25-29,9	Ν ή αυξημένη	Αυξημένος Υψηλός
Παχυσαρκία, τάξης
Ι	30-34,9	Ν ή αυξημένη	Υψηλός, Πολύ υψηλός
II	35-39	Ν ή αυξημένη	Πολύ υψηλός
III	=ή>40	Ν ή αυξημένη	Εξαιρετικά υψηλός
Ν=όχι αυξημένη ΔΜΣ = δείκτης μάζας σώματος = (βάρος σε χιλιόγραμμα) / (Υψος σε μέτρα)2 Αυξημένη περιφέρεια μέσης: άνδρες >102 εκ, γυναίκες >88 εκ. Η αύξηση της περιφέρειας της μέσης μπορεί να είναι ένας δείκτης αυξημένου κινδύνου ακόμη και εάν το βάρος του σώματος είναι στα φυσιολογικά όρια

Θεραπεία της Παχυσαρκίας

Η θεραπεία της αύξησης του σωματικού βάρους/ παχυσαρκίας απαιτεί ένα συνδυασμό διαιτητικών περιορισμών, αύξησης της σωματικής δραστηριότητας και τροποποίησης της συμπεριφοράς, Οι ασθενείς που χρειάζονται επιπλέον μέτρα μπορεί να ωφεληθούν από τη φαρμακευτική αγωγή και τις χειρουργικές επεμβάσεις για τη μείωση του βάρους (ανθεκτικές περιπτώσεις). Το σύνολο των προσλαμβανόμενων θερμίδων και η κατανάλωση ενέργειας (σωματική δραστηριότητα) πρέπει να προσαρμόζονται για την επίτευξη και τη διατήρηση του επιθυμητού σωματικού βάρους (ΔΜΣ 21-25 Kg/m²) και της περιφέρειας της μέσης (<102 lang="en-US">Kcal/ημέρα σε ασθενείς με ΔΜΣ 27-35 Kcal/ημέρα και 500-1000 Kcal/ημέρα σε ασθενείς με ΔΜΣ >35.

Αφού επιτευχθεί αυτός ο στόχος, μπορεί να εξεταστεί και επιπρόσθετη απώλεια βάρους. Το αρνητικό ισοζύγιο θερμίδων επιτυγχάνεται καλύτερα με το συνδυασμό του διαιτητικού περιορισμού και της αύξησης της σωματικής δραστηριότητας.

Διαιτητικοί Περιορισμοί: Αρνητικό ισοζύγιο θερμίδων κατά 500-1000 κοοί/ημέρα μπορεί να επιτευχθεί με μια δίαιτα 1000-1200 Kcal/ημέρα για τις γυναίκες και 1200-1500 Kcal/ημέρα για τους άνδρες. Η φτωχή δίαιτα σε υδατάνθρακες και οι δίαιτες «του συρμού» μπορεί να διευκολύνουν την πρώιμη απώλεια βάρους, αλλά αυτές οι δίαιτες είναι δύσκολο να διατηρηθούν, είναι συχνά ανθυγιεινές και μπορεί να μειώσουν την αυτοεκτίμηση καθώς το βάρος τελικά επανέρχεται. Η καλύτερη προσέγγιση στη δίαιτα είναι η λήψη μικρών μερίδων μια ισορροπημένης (TLC ή Μεσογειακής) δίαιτας.

Αύξηση της Σωματικής Δραστηριότητας: Η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας αποτελεί σημαντικό συστατικό ενός προγράμματος αποτελεσματικής μείωσης του βάρους, καθώς οδηγεί σε αρνητικό ισοζύγιο θερμίδων και βελτίωση των καρδιαγγειακών παραγόντων, της διάθεσης και της αυτοεκτίμησης. Το βάδισμα είναι μια εξαιρετική επιλογή για τους παχύσαρκους ασθενείς, αρχικά 10 λεπτά την ημέρα, 3 φορές την εβδομάδα μέχρι τα 30-45 λεπτά την ημέρα τις περισσότερες ή όλες τις ημέρες της εβδομάδας. Οι συνηθισμένες δουλειές του νοικοκυριού μπορούν, επίσης, να οδηγήσουν σε σημαντικό αρνητικό ισοζύγιο θερμίδων. Παραδείγματα θερμίδων που «καίγονται» σε μια ώρα από μια γυναίκα βάρους 59 Kg και από έναν άνδρα βάρους 81,5 Kg είναι: καθάρισμα παραθύρων (208/288), κηπουρική (416/576), περιποίηση του γρασιδιού (351/486, βάψιμο του σπιτιού (273/378), πλύσιμο του αυτοκινήτου (195/270) και χορός (208/288). Πριν από την έναρξη ενός προγράμματος σωματικής άσκησης πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο της διενέργειας δοκιμασίας κόπωσης σε άτομα με γνωστή καρδιαγγειακή ή πνευμονική νόσο και σε άνδρες ηλικίας >40 ετών ή γυναίκες >50 ετών που διάγουν καθιστική ζωή και έχουν 2 ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου (υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδη διαβήτη, κάπνισμα, οικογενειακό ιστορικό).

Θεραπεία Συμπεριφοράς: Είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε, να δείχνουμε κατανόηση και υποστήριξη στους ασθενείς, ώστε να ενισχύεται η συμμόρφωση τους. Άλλες χρήσιμες τεχνικές τροποποίησης της συμπεριφοράς περιλαμβάνουν τον αυτοέλεγχο (στρατηγικές αντιμετώπισης, τεχνικές χαλάρωσης, φαρμακευτική θεραπεία), λύση των προβλημάτων (αντιμετώπιση της έντονης πείνας), τεχνικές ενίσχυσης (ικανοποίηση από την επίτευξη των στόχων), επανακαθορισμός στόχων (αλλαγή των μη ρεαλιστικών στόχων και βελτίωση της εικόνας του ατόμου) και κοινωνική υποστήριξη (θετική ενίσχυση).

Φαρμακευτική Θεραπεία: Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να είναι χρήσιμη ως συμπλήρωμα των διαιτητικών περιορισμών, της αύξησης της σωματικής δραστηριότητας και της τροποποίησης της συμπεριφοράς, και είναι απίθανο να είναι αποτελεσματική ως μονοθεραπεία. Η φαρμακευτική θεραπεία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τους ασθενείς με ΔΜΣ >30 Kg/m² ή 27 Kg/m² όταν συνυπάρχουν και άλλες παθολογικές καταστάσεις (υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, διαβήτης τύπου 2, στεφανιαία νόσος, άπνοια ύπνου).

Χειρουργική Αντιμετώπιση: Οι επεμβάσεις στο γαστρεντερικό σωλήνα (μείωση της χωρητικότητας του στομάχου ή επεμβάσεις παράκαμψης) φυλάσσονται για τις περιπτώσεις ασθενών με παθολογική παχυσαρκία (ΔΜΣ 35 Kg/m² και συνυπάρχουσες παθολογικές καταστάσεις) που επιθυμούν να χάσουν βάρος και στους οποίους απέτυχαν οι μη χειρουργικές παρεμβάσεις. Στους ασθενείς αυτούς απαιτείται ισόβια ιατρική παρακολούθηση και χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν ιχνοστοιχεία και βιταμίνες που χάνονται εξαιτίας δυσαπορρόφησης.

Ελαιόλαδο: Πώς πολεμά τον καρκίνο;

Το ελαιόλαδο στη διατροφή μας, μπορεί να είναι σε θέση να προστατεύει τα κύτταρα και ιδιαίτερα το DNA τους από αλλοιώσεις οι οποίες οδηγούν σε καρκίνο.

Οι διαφορές που παρατηρούνται στη συχνότητα ορισμένων καρκίνων μεταξύ της Βόρειας και Νότιας Ευρώπης, μπορεί να οφείλονται στην κατανάλωση ελαιόλαδου. Ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου, των ωοθηκών και του προστάτη παρουσιάζουν χαμηλότερη συχνότητα στις Μεσογειακές χώρες όπου η κατανάλωση του ελαιόλαδου είναι παραδοσιακά πολύ μεγαλύτερη σε σύγκριση με τη Βόρεια Ευρώπη.

Το ελαιόλαδο βοηθά τα κύτταρα να εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που παράγονται κατά το φυσιολογικό μεταβολισμό. Οι οξειδωτικές αυτές ουσίες, προκαλούν βλάβες στο DNA οι οποίες είναι σε θέση να οδηγούν σε καρκίνο.

Δανοί ερευνητές, βρήκαν σε πρόσφατη έρευνα ότι πιθανό είναι κυρίως τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα του ελαιόλαδου που έχουν την ευεργετική αντιοξειδωτική δράση και όχι μόνο οι αντιοξειδωτικές φαινόλες.

Στην έρευνα τους, οι Δανοί επιστήμονες μελέτησαν στο αίμα 182 Ευρωπαίων ανδρών ηλικίας από 20 έως 60 ετών, τις αλλαγές που συνέβαιναν λόγω κατανάλωσης ενός τετάρτου του φλιτζανιού ελαιόλαδου, καθημερινά για 2 εβδομάδες. Χρησιμοποιήθηκαν 3 ειδών ελαιόλαδα τα οποία είχαν διαφορετικές συγκεντρώσεις των ισχυρών αντιοξειδωτικών ουσιών, των φαινολών.

Τα ευρήματα τους, έδειξαν μια μείωση της τάξης του 13% της ουσίας 8oxodG. Η εν λόγω ουσία είναι δείκτης των βλαβών που υφίσταται το DNA του ανθρώπινου οργανισμού εξαιτίας της οξείδωσης. Η μείωση που παρατηρήθηκε ήταν η ίδια ανεξάρτητα από το περιεχόμενο σε φαινόλες του ελαιόλαδου που χρησιμοποιήθηκε.

Σημειώνεται ότι κατά την έναρξη της έρευνας, στους άνδρες από τη Βόρεια Ευρώπη, τα επίπεδα στο αίμα της ουσίας 8oxodG, ήσαν ψηλότερα από ότι στους άνδρες από τη Νότια Ευρώπη.

Τα ευρήματα αυτά, επιβεβαιώνουν ότι η Μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε ελαιόλαδο, μπορεί να προσφέρει πολλά για τον ανθρώπινο οργανισμό όχι μόνο στον τομέα της καρδίας και των αγγείων αλλά και κατά του καρκίνου. Ενισχύονται έτσι οι συμβουλές που δίνονται για αντικατάσταση στη διατροφή των λιπαρών που προέρχονται από τα κρέατα ή άλλα τρόφιμα ζωικής προέλευσης με φυτικά έλαια και ιδιαίτερα με ελαιόλαδο.

Οι ευεργετικές επιδράσεις της Μεσογειακής διατροφής δεν οφείλονται μόνο στο ελαιόλαδο αλλά και στα φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, ξηρούς καρπούς και ψάρια που τη συναποτελούν.

Επειδή το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε θερμίδες, χρειάζεται προσοχή στην ποσότητα που προσλαμβάνεται. Η ανεξέλεγκτη κατανάλωση του, θα μπορούσε να συμβάλλει στην πρόσληψη περιττών κιλών και στην παχυσαρκία.

Η έρευνα από τη Δανία που σας παρουσιάζουμε, επιβεβαιώνει άλλες παλαιότερες εργασίες που έδειξαν ότι η κατανάλωση ελαιόλαδου, έχει ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία μας.

Επιστήμονες από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ισπανία, το 2005 σε πειραματικές τους εργασίες, διαπίστωσαν ότι το ολεϊκό οξύ του ελαιόλαδου, εμποδίζει τη δράση του ογκογονιδίου HER-2/neu το οποίο υπάρχει στο 30% των ασθενών με καρκίνο του μαστού.

Παράλληλα το ολεϊκό οξύ, βελτιώνει τη δράση του φαρμάκου Herceptin το οποίο καταστέλλει επίσης τη δράση του ογκογονιδίου HER-2/neu. Ο μηχανισμός δράσης του ολεϊκού οξέως και του φαρμάκου είναι διαφορετικοί αλλά δρουν συνεργιστικά.

Συμπερασματικά, θα συγκρατήσουμε ότι το ελαιόλαδο, όταν καταναλώνεται με μέτρο, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για την υγείας μας ιδιαίτερα για την καρδία, τα αγγεία και για την καταπολέμηση του καρκίνου και της γήρανσης.

Βιβλιογραφία:

Effect of olive oils on biomarkers of oxidative DNA stress in Northern and Southern Europeans , FASEB Journal (Federation of American Societies for Experimental Biology Journal) 2007;21(1), Ιανουάριος.

Oleic acid, the main monounsaturated fatty acid of olive oil, suppresses Her-2/neu (erbB-2) expression and synergistically enhances the growth inhibitory effects of trastuzumab (HerceptinTM) in breast cancer cells with Her-2/neu oncogene amplification, Annals of Oncology 2004;doi:10.1093/annonc/mdi090, Ιανουάριος 2005.

National Cancer Institute